54459 S7304919

114 MAŁGORZATA CZERWIŃSKA

terminu „biblioterapia” i nieutożsamiania go z nieprecyzyjnym określeniem: „leczenie poprzez czytanie”.

W podręcznikowym ujęciu problematyki bibliotekarstwa nie uwzględn^jfl się zagadnień biblioterapeutycznych. Nie znajdują one miejsca w obszarze b® ■ dawczym i praktycznym pedagogiki bibliotecznej (czytelniczej) [3],    - Gg

Przedstawiona analiza wskazuje na stan metodologicznej „nieokreśloife ści” biblioterapii.

Wyraża się to także w niekończącej się dyskusji na temat zakresu i podziału kompetencji w obszarze praktyki biblioterapeutycznej. Niepokojący wydaje się fakt odstąpienia środowiska bibliotekoznawczego, uważanego za ważnego „kreatora” biblioterapii, od jej naukowego rozwijania i poszerzania tym samym zakresu badawczego nauk bibliologicznych.

BIBLIOTERAPIA - PERSPEKTYWY ROZWOJU

Przyszłość biblioterapii należy łączyć z przyznaniem jej statusu dyscypliny naukowej.

Wydaje się, że są ku temu podstawy. W swoim rozwoju biblioterapia przeszła właściwą naukom empirycznym drogę od praktyki do teorii. Ma własny zakres badań oraz dorobek teoretyczny i praktyczny. Wprawdzie teorie, hipotezy i metody badań zostały w dużej mierze przejęte od innych nauk, ale interdyscyplinarność jest przecież cechą rozwoju współczesnej nauki [36].

Lokalizując biblioterapię w systemie nauk empirycznych [36], należy pamiętać, że nie poddaje się ona statyczno-statystycznej (ilościowej) orientacji metodologicznej. Przypisać ją natomiast należy jakościowej orientacji badawczej. Zajmuje się bowiem związkami człowieka (zwłaszcza chorego i niepełnosprawnego) z szeroko rozumianą literaturą. Nie bada przy tym tylko stanu czytelnictwa, ale przede wszystkim wieloaspektowość, procesualny charakter, dynamikę percepcji i recepcji.

Do najistotniejszych perspektyw badawczych wypada zatem zaliczyć: bib-liopsychologiczną, pedagogiczną i socjologiczną.

Mimo pewnych zbieżności z obiektami innych analiz, zakres badań biblioterapii uznać trzeba za wyraźny i autonomiczny.

Warto zauważyć, że biblioterapia operuje w polu badawczym właściwym dla czytelnictwa, z tą różnicą, że koncentruje się na procesach lekturowych osób chorych, niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie, czyli na „czytelnikach specjalnych”. Zakreślając obszar badawczy biblioterapii, można poddać dyskusji ewentualność włączenia doń zagadnień bibliotekarstwa, dotyczących organizacji bibliotecznej obsługi „specjalnej” kategorii czytelników. Jeśli