55603 Zasady Wykładni Prawa L Morawski 2

■ Zasady wykładni prawa ■ ■ *

z bardzo podobnych powodów możliwość zastosowania argumentom a for-tioń kwestionuje również NSA w wyroku z 21 grudnia 1998 r. (IV SA 2230/96, OSP 2000/1/15). W wymienionym orzeczeniu sąd odrzuca prima facie oczywistą regułę, że skoro ustawa z 1980 r. o ochronie i kształtowaniu środowiska upoważnia organy państwowe do żądania od właścicieli niektórych obiektów budowlanych przedstawienia całościowej ekspertyzy oddziaływania tych obiektów na środowisko, to tym bardziej upoważnia je do żądania tylko częściowej ekspertyzy. Jak jednak wyjaśnia sąd, ograniczenie się tylko do częściowych ekspertyz mogłoby prowadzić do obchodzenia przepisów rzeczonej ustawy i nie czyni zadość potrzebie szczególnej ochrony środowiska.

Jak się również wydaje, od argumentu a fortioń wolno jest odstąpić w tych wszystkich sytuacjach, w których wnioskowanie to prowadziłoby do rezultatów, o których jest mowa w regułach odstępstwa, a więc ad absurdum, do wyniku rażąco niesprawiedliwego lub nieracjonalnego, do ewidentnej sprzeczności z konstytucją lub oczywistego błędu legislacyjnego.

6. Wnioskowanie z celu na środki

Wnioskowanie z celu na środki przebiega według następującej reguły. Jeśli dozwolona lub nakazana jest realizacja określonego stanu rzeczy, to tym samym jest dozwolone lub nakazane podjęcie środków, które są niezbędne do realizacji tego stanu rzeczy⁴². S. Grzybowski podaje następujący przykład wnioskowania tego rodzaju: Jeżeli art. 150 k.c. dozwala właścicielowi gruntu na obcięcie i zachowanie dla siebie korzeni przechodzących z sąsiedniego gruntu, zezwala mu tym samym na wejście na grunt sąsiedni, o ile inaczej nie mógłby wykonać przysługującego mu uprawnienia⁴³. Jedną z odmian wnioskowania z celu na środki jest wnioskowanie zgodnie z regułą instrumentalnego nakazu i regułą instrumentalnego zakazu⁴⁴. Obie te reguły odwołują się do wiedzy o związkach przyczynowych od

⁴²    S. Grzybowski, Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 1985, s. 83.

⁴³    Ibidem.

⁴⁴    Z. Ziembiński, Metodologiczne zagadnienia prawoznawstwa, Warszawa 1974, s. 154; A. Redelbach, S. Wronkowska, Z. Ziembiński, op. dl., s. 211; E. Waśkowski mówi tutaj o wnioskowaniu z celu na środki (op. cit., s. 147, 225).

■ ■ 252 ■ * ?