56212 Obraz (550)

56212 Obraz (550)



40 Średniowiecze

w Europie utwory skłaniające do refleksji na te ponure tematy, ale szczególne nasilenie zainteresowań problemem śmierci przypada na wieXIV i XV, okres wielkich napięć i niepokojów, krwawo tłumionych ruchów społecznych, wojen i wyjątkowo wówczas groźnych epidemr dziesiątkujących ludność południowej i zachodniej Europy. Człowiek ówczesny żył w poczuciu stałego zagrożenia, wobec którego wszystko wydawało się marne i znikome. Myśl o śmierci podsuwał już nie kaznodzieja nawołujący do pobożności, ale codzienna rzeczywistość i ona wymagał od ówczesnego człowieka, aby jakoś poradził sobie z tym problemem.

Powstają wtedy dzieła plastyczne, przeważnie umieszczane w kościołach, tzw. tańce śmierci. Śmierć, przedstawiona w postaci rozkładającego się trupa, uzbrojona w kosę, zaprasza do makabrycznego tań wszystkich ludzi: od najwyższych dostojników duchownych i świeckie* do nędzarzy i małych dzieci. Uciśniony biedak miał tę jedyną, gorzką satysfakcję, że był wobec śmierci równy możnym ówczesnego świata. Opró dzieł plastycznych powstają także utwory literackie poświęcone temu t matowi, wszelkiego rodzaju dialogi o śmierci i ze śmiercią.

Najciekawszym utworem tego typu jest łacińskie Colloąuium int rnortem et magistrum Polycarpum, na którym wzorował się autor polskiej przeróbki, znanej pod tytułem Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią. O ile jednaik w oryginale akcent pada na nauki moralne, o tyle polskiej przeróbce, zupełnie samodzielnej i górującej nad oryginałem in wencją poetycką, na czoło wysuwają się ustępy satyryczne adresowane ć przedstawicieli różnych stanów i zawodów. Krytyka dotyczy i lekar oszukujących pacjentów, i sędziów, którzy: „Gdy swą rodzinę sądzą, Często na skazaniu błądzą”, i opasłych proboszczów, i karczmarzy, i mni chów, którzy łamią reguły zakonne, wyprawiają się na nocne hulanl a nad ranem w opłakanym stanie wracają do klasztoru. Te uwagi satyryczne przeplatają się w utworze z ustępami, ukazującymi wszechwład Śmierci, która zagraża nie tylko ludziom, ale jak myśliwy ugania się połach i lasach:

Nikt się przede mną nie skryje, Wszystkiem żywem utnę szyje. Sama w lisie jamy łażę,

Wszytki liszki w zdrowiu każę: Za kunami łażę w dzienie, Łupieże dam na odzienie;

Ja dawię gronostaje I wiewiórkam się dostaje;

Jać też kosą siekę wilki,

Sarny łapam drugiej filki,

Przez płoty chłopie Gonię żorawie i dropie.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Obraz)2 •Mkimiiita a)    zatrudniają średniorocznie co najmniej 50 osób, w przeliczen
Obraz3 (82) 40 Prędkość obwodowa i wzdłużna ma duży wpływ na wydajność gładzenia i gładkość powierz
Obraz (2626) Cząsteczki wody, które zbliżają się do siebie na odległość równą średnicy cząsteczki, t
65 (206) liczby ludności średnio zamożnej i ubogiej powodował zwiększenie zapotrzebowania na te prod
CCF20090831091 158 Świadomość jawia się jako termin średni (die Mitie), stale się rozpada na te wła
DSC?06 (2) określili — jego obrazy „za dużo mówiły”. Skłaniały do refleksji, sugerowały pewne znacze
IMG?52 B Autorytet nauczyciela Dzień Edukacji Narodowej skłania do refleksji o nauczycielu. Łatwo wp
148 Henryk Kiereś człowieka, skłania do refleksji, a tym samym odsłania ostateczną rację bytu sztuki
12789 Obraz0 (40) 1. Średnia harmoniczna dana j est następuj ącym wzorem: i=I n c, 2. % żadna z pow
Dla mąki słabej LG<40, średniej - LG = 40 - 60, mocnej - LG>60. Na wartość technologiczną mąki

więcej podobnych podstron