56850 Zdjęcie1211 (3)

^yitr

ważniejsza w koncepcji socjologu autora'o ^J-/Iclioiu. Tak czy inaczej wpływ ZnanieS⁰^ na socjologię polską był bez wątpj_cnj_a SfjJo silny.    TW

Wid 1 Inni) rzeczywiście kontv.,n dzieło Jiko całość. W szczególno^ Lwt le pewne, że pnejęly zoslol _paez J!>1 > projekt socjologii teoretycznej. Duto JL,^W Peł li powodzeniem cieszyła się idea Wybi tym autobiografii jako materiału socJoloSf^H z pewnością bardzo ważna, ale chyb • 8° n

W skali socjologu światowej sprawa jest ba dziej skomplikowana. Oczywiście, jak wiedzieliśmy we wstępie, Znaniecki ma w £ mocną pozycję. Zawdzięcza ją jednak głó^J wspólautorstwu Chłopa polikiepo. Inne nato-zniast jego prace są dużo mniej znane i to _nj_e" tylko dlatego, że niektóre z nich ukazały wyłącznie po polsku. Nie byłoby w tym nic dziwnego, jako że stosunkowo nieznaczna część publikacji naukowych wzbudza silniejszy od. dźwięk, gdyby nie to, że w Stanach Zjednoczonych były one na pozór idealnie zgodne z tzw. zapotrzebowaniem społecznym. Otóż, wydanie The Method of Sociology i Social Actions przy. padło na lata widocznego kryzysu szkoły chicagowskiej i reprezentowanego przez nią typu socjologii - lata, w których narastało przekonanie o potrzebie teorii — tak silne od początku w pismach Znanieckiego. Co więcej, kluczowe pojęcia teorii, proponowanej przez polskiego autora, były dokładnie te same co kluczowe pojęcia teorii T. Parsonsa, który trochę później uzyska] ogromny, choć nie wyłączny, wpływ na socjologię amerykańską. Głośna książka Parsonsa The Structure of Social Actions ukazała się rok po Social Actions, nie przynosząc w porównaniu z tym dziełem żadnych rewelacji.

Nad stosunkiem teorii Znanieckiego i teorii Parsonsa zastanawia! się Lewis A. Coser w książce Masters of Sociolopical Thoupht: „Na-

liii

rtO^c-!*^iocicrn:i Kortcepcj*;    ehowan

i^rMHSwn^riKO    Ariela

m a i pcKlonteAstwo wielu HSgP    Icottu I>»r»CWMMi- OftMj

MgJ2TL^itintarytyc«ną teorią

a nt ypozyt

Ot>n J    obroyAla 1 i    systemy

gęJ2Jg^MC|^_⁰R^rom,rł® znaczenie miało pojecie

lpodixiolali przekonanie, ±e tylko ■sobie europejskiego dziedzictwa Bo * filozoficznego mo±e ocHroni^ KJ?5?yKWW*l socjologie przed pokusami ateo>

Etycznego_zbieractwa faktów i płaskiego em-

^Trv»ri^u Parsons jednak osiągnął kolosalny woJsrw na amerykańską socjologią, podczas gdy Syw Znanieckiego był stosunkowo mały Jec]. _ną z przyczyn jest z pewnością    ±_e Znaniec^-

Kiernu nigdy rne udało si^ zbudować całego _Sys-Mu. jaki zaplanował, ale inna przyczyna to |ci dwaj 1 udzie zajmowali w ^wie-IZTj ogóle, a w świecie socjolo-gicznym -w szczególności. Parsons był bezpiecznie ulokowany ria Ilarvardzie, w jednym _z ośrodków działalności socjologicznej, podczas gdy Znaniecki znajdowa 1 si^ na peryferiach*’

N ie wypowiadam sic; n a temat tego, czy wy_

j aśnienie Oosera jest tra f ne i wystarczające. Przytoczyłem ustęp z jego książki, aby pokazać,

'.n a —

■ -» fenomen względnego za poronienia pra c teore-tycznycb Znanieckiego bywa zastanawiający także dla Amerykanów. MEożna byłoby dodać, iż wspomniane pokrewieństwa autora Social Actions z Parsonsem nie ograniczają sią do wczesnej fazy twórczości tego drugiego, lecz obejmuj ą również kluczowe ci la fazy następnej pojęcie systemu. R/Ió^,wiąc na j krócej, pojęcie to, ^tóre “W socjologii XIX wieku i wre wczesnym funkcjonalizmie antropologicznym, odnosiło do społeczeństwa jako całości, w pismach W Coser. Mastera o/ Sodołocłeol

cyt..