57366 Nartowska Różnice indywidualne0002

dorosłych lub okoliczności zewnętrzne (brak in- ¹nej możliwości opieki), negatywnie nastawione do innych dzieci bądź do nauczycielek nawet wtedy, gdy pozornie włącza się w organizowanie zabawy nie osiąga pełnego zadowolenia, nie przeżywa pozytywnych emocji, które są nieodzowne dla optymalnego funkcjonowania w każdej sytuacji. Często jednak zdarza się również, że dziecko rozpoczynające „staż” przedszkolny z entuzjazmem, po pewnym czasie zniechęca się, czuje się nieszczęśliwie, cieszą go wszystkie sytuacje, które mu pozwalają pozostać w domu, a nawet ujawnia niechęć do przedszkola poprzez różnego rodzaju nieprawidłowe zachowania lub wprost wyraża ją słowami. Zjawisko to możemy obserwować na różnych poziomach wychowania przedszkolnego, nie tylko w najmłodszej grupie, ale i w grupach Starszych, nie tylko w okresie adaptacji, lecz po kilku miesiącach uczęszczania do przedszkola lub po każdej przerwie i po każdych wakacjach. Również nierzadko obserwujemy, że dziecko jest smutne, mało aktywne, chociaż nie protestuje przeciwko pobytowi w przedszkolu; z niektórych zajęć wycofuje się, przy innych zachowuje się biernie. Bywa również, że ogólna aktywność dziecka jest tak wzmożona, iż zachowaniem swoim sprawia kłopot, dezorganizuje zabawę, a czynności wykonuje w sposób chaotyczny, niestaranny, nie osiągając zadowalającego rezultatu.

Osiągnięcia dzieci w zakresie różnych czynności także są niejednakowe; na przykład jedne rysują dobrze i chętnie poświęcają temu zajęciu wiele czasu, inne pomimo starań i wysiłków robią małe postępy w tym zakresie, jeszcze inne rysują i odchodzą bawić się zabawkami. Podobnie możer my zaobserwować różnice między dziećmi przy wykonywaniu każdej innej czynności: przy samoobsłudze, przy zabawach ruchowych, w kontak-tMOh 2 rówieśnikami i dorosłymi.

I Wszystkie wymienione tu zachowania dzieci i wicie jeszcze innych, które nauczyciel obserwuje W codziennych kontaktach, z dziećmi w przedszkolu,! Świadczą o indywidualności dziecięcej. Jest iprawą oczywistą, że różnice indywidualne mię-flzf dziećmi są związane z wiekiem; fakt ten u-Wztflędnia się przy tworzeniu programów wycho-W i prezo-dy dakty czny ch, biorąc pod uwagę osiągnięcia rozwojowe i możliwości dzieci na danym ■oziomie wieku. Wśród dzieci z tych samych grup, w tym samym wieku stwierdziliśmy wiele cech ■ychicznych różniących je między sobą tak, jak Późnią się pod względem fizycznym — wagą, ■mostem, kolorem oczu i włosów.

Każde dziecko prezentuje sobie tylko właściwe tempo i rytm rozwoju i związane z tym określone osiągnięcia rozwojowe w zakresie funkcji ■ychoruchowych, które odzwierciedlają się w I wykonywanych czynnościach. Na ich przebieg mają Wpływ również cechy temperamentalne fcziecka ujawniające się w jego reakcjach, aktywności, stanowiące o ogólnym zachowaniu się.

% Pomimo że zdajemy sobie sprawę z różnic między poszczególnymi dziećmi w tym samym [wieku, nasze wymagania i oczekiwania wobec nich są jednakowe, oparte na wytworzonym w świa-laomości dorosłych obrazie dziecka przeciętnego. [Jeżeli jednak postaramy się skonfrontować opinie późnych osób na ten temat, to nierzadko okaże się, że nie są one zgodne: obraz dziecka jest wy-Inikiem doświadczeń nauczycieli i' rodziców oraz ich własnych cech indywidualnych i stąd jedni są Wymagający, inni pobłażliwi, jedni skłonni do 'ń&dmiernego krytycyzmu, inni do nadmiernego liberalizmu. Powoduje to różnorodność ocen po-