59188 Image152 (2)

Uwaga! Nawa Inicjatywa radakdl EdW • Uarml Nowa iniclitywi redakcli EdW

Do wszystkich, którzy nie lubią pisać!

Przyślij do nas jedynie model lub fotografie modelu, schemat, ewentualnie projekt płytki oraz przynajmniej ze dwa zdania opisu - a resztę pozostaw w naszych rękach.

Pomożemy napisać artykuł (lub napiszemy go sami)

W ten sposób nie pisząc artykułu masz możliwość zaprezentować swoje interesujące projekty na łamach najpopularniejszego czasopisma elektronicznego w Polsce! Listy, paczki i e-maile w tej sprawie muszą być oznaczone dopiskiem: BezTekstu

Jeśli masz dodatkowe pytania, napisz; [e-mail] i umieść w tytule maila określenie BezTekstu. Przypominamy także: od lat firma AVT pokrywa koszty wykonania płytek próbnych. Czytelnicy EdW mają możliwość nieodpłatnej realizacji takich płytek (jedno i dwustronnych), zwłaszcza jeśli projekt zostanie później zaprezentowany w EdW. Istnieje też możliwość pokrycia kosztów zakupu elementów. Informacje: [e-mail] z dopiskiem Płytki próbne.

Oczywiście spoczynkowy stały prąd kolektora nic może być mniejszy, ale zgodnie z rysunkiem E teoretycznie mógłby wynosić właśnie Ic = 0,2mA t 0,4V/R3

Taki stały prąd ma płynąć przez Re przy wyznaczonym z rysunku O napięciu stałym 4V: Ic=h= 4V / R3 Mamy więc równanie:

Ic = 4V/R3 = 0,2mA + 0.4V/R3 które kolejno przekształcamy:

4WR3 = 0,2mA + 0,4V/R3 4V/R3 - 0,4V/R3- 0,2mA (4V - 0,4V) / R3 = 0,2mA 3,6V / R3 = 0,2mA R3 = 3,6V l 0,2mA R3 - I8kO

Jest to maksymalna wartość R3 dla sytuacji /. wcześniejszego rysunku E. Z uwagi na rozrzuty parametrów elementów, dla pewności warto zmniejszyć R3 do 15kH albo nawet do 12kO.

Przykładowo jeśli wybierzemy R3-12k£l wtedy wypadkowa oporność Re wyniesie:

Re - R3*Ro / (R3+Ro)

Re = l,71kQ

i wymagana amplituda składowej zmiennej wyniesie (rysunek E):

0.4W1,71kf2 - 0.233mA

Dla bezpieczeństwa chcemy pracować przy spoczynkowym prądzie kolektora 0,2501A porównaj rysunek G.

Teraz, zgodnie z rysunkiem N możemy dobrać wartość R4. Prąd emitera, praktycznie równy prądowi kolektora, powinien na R4 wywołać spadek napięcia IV R4- lV/0,25mA = 4kn Zastosujemy wartość 3,9kQ

Wcześniejsze obliczenia przeprowadzaliśmy dla minimalnego napięcia zasilania 7,5V. Możemy nadal uwzględniać ten przypadek.

Napięcie na bazie wyniesie około 1,6V, a prąd bazy w przypadku tranzystora BC548B (wzmocnienie minimalne 200) nie powinien przekroczyć:

0,25mA / 200 = l,25uA

Prąd dzielnika płynący przez R2 niech będzie około 10 razy większy, więc:

R2= 1,6V / 12,5uA = 128kś2 zastosujemy 130kiż 5%

Uwzględniając prąd bazy, obliczamy Rl, a obliczenia wykonujmy dla napięcia Uzas=7,5V:

Rl = (7,5V-l,6V)/ (12,5uA-H,25uA)

Rl = 5.9V / 13,75 = 429kl 2 Przyjmujemy Rl = 43(MŻ I takie obliczenia powinny wystarczyć, ale dla pewności warto obliczyć napięcia stałe przy maksymalnym napięciu 10Y i wzmocnieniu 500. Nie będę podawał szczegółowych obliczeń, tylko skrótowe: wtedy prąd bazy będzie rzędu 0,8uA, napięcie na bazie wynie sie około 2, IV. a napięcie na R4 około 1.5mA (2,1-0,6). Da to prąd emitera i kolektora około 0,4mA (l,5V/3,9k£2). a ten wywoła na R3 spadek napięcia około 4,6.. .4,7V, czyli napięcie kolektor-emiter wyniesie prawie 4V, także zapewniając prawidłową pracę tranzystora.

Po sprawdzeniu, że układ będzie dobrze pracował w całym podanym zakresie napięć zasilania, wracamy do podstawowych obliczeń. Mając rezystancję kolektorową Re około 1,7 lldż i wzmocnienie równe 4, obliczymy wartość rezystancji „emiterowej":

Re = 1.71kn/4 = 0,4275kI2

Taka ma być wypadkowa oporność R4 i R5, stąd:

R5 = R4*Re / (R4-

Rc)

R5

3,9kQ*0,4275kś2    /

(3.9kG-0,4275kI2)

R5 = 0,48kG

Jeśli to ma być przyrząd pomiarowy, prawdopodobnie wartość R5 trzeba będzie indywidualnie dobrać, żeby uzyskać potrzebne wzmocnienie równe 12dB. Inną możliwością jest zastosowanie połączonych w szereg rezystora 390Q i potencjometru 220G.

Na koniec pozostaje obliczenie pojemności, najlepiej ze sporym zapasem, bo to przyrząd pomiarowy, a przecież przy częstotliwości granicznej tłumienia będą się sumować Do obliczeń podstawimy dolną częstotliwość graniczną 20Hz. Przy rezystancji Ro=2kfi pojemność wyjściowa powinna przy częstotliwości 20Hz mieć reaktancję co najwyżej 2kf2, czyli pojemność powinna być większa niz:

C = 1/ 2*7i*F*Xc W uproszczeniu:

C3min = 0,16 / (20Hz*2k£2)

C3min = 4uF

zastosujmy IOuF lub lepiej 22uF

Oporność wejściową samego tranzystora możemy oszacować, mnożąc „naszą” dość dużą wartość Re przez wzmocnienie prądowe tranzystora, co daje około lOOkG. Wraz z Rl i R2 daje to wypadkową oporność wejściową nieco poniżej 50kQ. Tym samym pojemność wejściowa Cl powinna być większa niż:

Cl min = 0,16 / (20Hz*50kfT) = IbOnF Zastosujemy kondensator stały 470nF lub lepiej luF.

Pojemność odsprzęgającą obwód emiterowy:

C2min - 0,16 / (20Hz*0,4fckn) = 16,6uF zastosujemy 47uF lub lepiej lOOuF.

Koledzy, którzy zdecydowali się na dużo mniejszą w'artość R3, uzyskali z analogicznych obliczeń dużo większe pojemności Cl i C2.

Upominki za rozwiązanie zadania Policz 124 otrzymują: Jarosław Puszczyński Pi!a,Tomas2 Bielawa - Wielki Klincz. Marcin Kekowski - Brusy.

Piotr Górecki

Elektronika cla Wszystkich Listopad 2006 39