59388 P1100559

62 Uc y rynku

wych w domu maklerskim lub banku. Ponadto każdy uczestnik GPW w Warszawie

1    MTS-OeTO (zawierający transakcje na regulowanym rynku publicznym) mini dysponować kontem depozytowym w KOP W oraz rachunkiem pieniężnym w Banku Rozliczeniowym Zlecenie klienta*inwestora jest przekazywane maklerowi, któ. ry następnie przekazuje je GPW w Warszawie lub MTS-CeTO. Po sprzedaży pupie, rów wartościowych makler sprawdza, czy są one zablokowane na koncie inwestora. Z kolei, członek giełdy-specjalista, po otrzymaniu zleceń od maklerów, ustala kurs dnia waloru oraz przygotowuje karty umów z przeprowadzonych transakcji i prze. kazujc je maklerowi. Makler wysyła klientowi-inwestorów i potwierdzenie zawartych transakcji. Po zakończeniu sesji GPW w Warszawie przesyła informacje doty. czące zawartych i potwierdzonych transakcji do KDPW. który ustala pozycje netto do rozliczenia. Zgodnie z tą pozycją biuro maklerskie przesyła poleceniu przelewów pieniężnych do KDPW. który gwarantuje ich realizację w Banku Rozliczeniowym równocześnie z przekazaniem papierów wartościowych.

KDPW rozlicza również transakcje inwestorów zagranicznych między depo. zytariuszem inwestora a biurem maklerskim, które przejęło zlecenie zawarcia transakcji. Po rozliczeniu wyciągi z kont depozytowych są udostępniane uczestnikom KDPW. a Bank Rozliczeniowy przesyła im wyciągi z rachunków pieniężnych.

Domy maklerskie to instytucje, za pośrednictwem których emitenci sprzedają papiery wartościowe na pierwotnym rynku kapitałowym, a inwestorzy obracają tymi papierami na rynku wtórnym. Domy maklerskie działają na rynku kapitałowym tylko we własnym imieniu. Oznacza to, że przyjmują całkowitą odpowiedzialność za prawidłowe wypełnienie zleceń kupna-sprzedaży papierów wartościowych na rynku. Prowadzą one działalność na rachunek klienta lub własny. Na rachunek klienta, gdy dom maklerski działa jako pośrednik, a jego dochodem jest prowizja maklerska zależna od rozmiaru zlecenia kupna-sprzedaży, a na rachunek własny, gdy dom maklerski kupuje papiery wartościowe z zamiarem późniejszej ich sprzedaży. Zyskiem domu maklerskiego jest różnica między dochodem ze sprzedaży papierów wartościowych a kosztem ich zakupu. W tych dwóch sytuacjach zasady zabezpieczania sie przed dwoma rodzajami ryzyka, ponoszonego przez domy maklerskie. są regulowane przez ustawę (KPWiG). Ryzyko transakcyjne powstaje, gdy dom maklerski działa na rachunek kłienta-inwestoru. a ryzyko inwestycyjne — gdy dom maklerski kupuje papiery wartościowe na rachunek własny. Właśnie

²    **8° powodu domy maklerskie muszą posiadać odpowiednio wielki kapitał (gwa-rantujący bezpieczeństwo ich działalności), zgodnie z regulacjami ustawowymi.

Szczególne znaczenie na pierwotnym rynku kapitałowym mają właśnie domy maklerskie, ponieważ uczestniczą w emisji papierów wartościowych. Spółka--c mi tent przedstawia wniosek KPWiG w celu pozyskania zgody na pośrednictwo konkretnego domu maklerskiego. Jeden lub kilka domów maklerskich udostępniają emitentowi, za uzgodnioną od płatnością, sieć swoich oddziałów w celu bardziej skutecznej sprzedaży papierów wartościowych danej emisji.

iatf tWłe ntibi    03

W związku i tym w emisji papierów wartościowych domy maklerskie pełnią rolę pasywną lub aktywną. Rola pasywna domu maklerskiego polega n.i braku odpowiedzialności ekonomicznej za sprzeda* papierów wartościowych w ofercie emitenta na rynku pierwotnym. Jest on zatem pośrednikiem w emisji. Natomiast rolę aktywną pełni on, gdy niezależnie od udostępnienia swoich oddziałów jest gotowy podjąć ryzyko ekonomiczne dotyczące skutecznej lokaty emisji na rynku pierwotnym. W tej sytuacji jest on gwarantem emisji i uczestniczy w ustalaniu ceny emisyjnej walorów. Domy maklerskie tworzą konsorcjum emisyjne (kilka domów maklerskich) w przypadku emisji papierów wartościowych o dużych rozmu/ach i dużym ryzyku. Natomiast gwarancja lego konsorcjum polega na kupnie przez konsorcjum całej emisji papierów, a następnie jej sprzedaży inwestorom. W efekcie domy maklerskie, będące gwarantem emisji, ponoszą ryzyko efektywnej lokaty emisji na rynku i ryzyko utraty swojej pozycji wśród uczestników rynku kapitałowego.

Obok domów maklerskich należy również docenić znaczenie maklera i doradcy inwestycyjnego na rynku kapitałowym. Licencjonowani maklerzy, /godnie i dyspozycjami inwestorów, realizują głównie /lecenia kupna i sprzedaży papierów wartościowych za pośrednictwem domu maklerskiego posiadającego licencję. Coraz większe znaczenie mają zawodowi doradcy inwestycyjni, ponieważ coraz więcej osób fizycznych i prawnych ma potrzebę uzależnienia swoich decyzji inwestycyjnych od profesjonalistów do spraw inwestowania w papiery wartościowe. Licencjonowani doradcy inwestycyjni zatrudnieni w domach maklerskich, za odpowiednią odpłatnością, zarządzają portfelami inwestycyjnymi inwestorów, którzy powierzają im swoje kapitały. Działalność maklerów i doradców inwestycyjnych podlega nadzorowi KPWiG.

Banki to ważne instytucje rynku kapitałowego, prowadzące różnorodną działalność i w sposób bezpośredni lub pośredni oddziałujące na ten rynek. Po pierwsze. występują jako pośrednicy na rynku kapitałowym między emitentami papierów wartościowych a ich nabywcami, stają się gwarantami emisji, udzielają kredytów na zakup papierów wartościowych. Banki uczestniczą również w ustalaniu ceny na kapitał kredytowy, a zarazem wyznaczają granice efektywności inwestowania w papiery wartościowe. Po drugie, banki występują w roli instytucji prowadzącej aktywną działalność inwestycyjną na pierwotnym i wtórnym rynku kapitałowym. Są one poważnymi inwestorami instytucjonalnymi, ponieważ dysponują dużymi kapitałami własnymi i powierzonymi oraz dysponują profesjonalną kadrą zarządzającą portfelami papierów wartościowych.

W państwach o rozwiniętej gospodarce rynkowej, w których funkcjonują rozwinięte rynki finansowe, powszechnie występują fundusze inwestycyjne (w tym powiernicze) i emerytalne oraz towarzystwa ubezpieczeniowe (ubezpieczenia kapitałowe). Inwestowanie nu współczesnych skomplikowanych rynkach finansowych wymaga bowiem wnikliwej analizy koniunktury, głównie giełdowej, właści-