61116 skanuj0014 (339)

— 74-

UNARUNKONANIA ROZWOJU TURYSTYKI

turystów, którzy w zdecydowanej większości obawiają się zagrożeń, niedogodności i powtórki tragicznych wydarzeń. Istotnym problemem może być także niechęć do przebywania w miejscu, które doświadczyło tragedii. Dlatego warto zwrócić uwagę na fakt, iż rozwój ruchu turystycznego w rejonach dotkniętych tragediami w dużym stopniu zależy od wizerunku kształtowanego przez media, w tym głównie przez telewizję, internet i prasę.

W obliczu zagrożeń, jakie niosą za sobą katastrofy naturalne, człowiek czuje się bezbronny i zrezygnowany. Nierzadko dochodzi do załamań tożsamości i sensu egzystencji. I właściwie nie ma się co dziwić, bo tysiącom ludzi żywioł zabiera nie tylko dach nad głową i cały dorobek życia, ale przede wszystkim najbliższe im osoby, bez których codzienna rutyna staje się nie do zaakceptowania. Traumatyczne przeżycia pozostają w pamięci na wiele długich lat, a bardzo często na zawsze. Dlatego tak ważna podczas każdej akcji humanitarnej jest nie tylko odbudowa podstawowej infrastruktury, ale przede wszystkim pomoc psychologiczna dla ofiar i umożliwienie im jak najszybszego powrotu do pracy, aby oni również czuli się potrzebni.

Według Reutersa Agencja Moody’s Investors Service dokonała wstępnego, chociaż, trzeba zaznaczyć, jedynie szacunkowego raportu strat wywołanych katastrofami i kataklizmami. Do najkosztowniejszych w historii katastrof należały: huragan Andrew na Florydzie i w Lui-zjanie (USA). Spowodował on straty na ponad 19 mld USD. Trzęsienie ziemi w Los Angeles w 1994 roku wyrządziło straty szacowane na ponad 16 mld USD, zamach na WTC w Nowym Jorku w 2001 roku spowodował straty oceniane na ok.15 mld USD. Od 7 do 4,5 mld USD strat wyrządziły również: huragan Mireill w Japonii w 1991 roku, sztorm u wybrzeży Danii w 1990 roku, sztormy Lothar i Martin, szalejące w 1999 roku, huragan Hugo w USA w 1989 roku. Trudne do oszacowania są straty spowodowane katastrofą huraganu Katrina, który nawiedził południowe wybrzeża USA w 2003 r., dokonując niewyobrażalnych strat w Nowym Orleanie i okolicach. Dane te obrazują jedynie ogromne straty materialne, nie pokazują jednak strat moralnych i osobistych rozgrywających się w sferze psychiki.

W obliczu coraz częstszych katastrof przed trudnymi zadaniami stoją organizacje humanitarne. Potężne tsunami wywołane trzęsieniem ziemi, którego epicentrum zlokalizowano na zachód od indonezyjskiej wyspy Sumatra, pochłonęło prawie 300 tysięcy istnień ludzkich. Pozostały setki tysięcy ocalałych bez środków do życia. W katastrofie zginęli również turyści z wielu krajów świata, głównie z Europy.

Huragany każdego roku zabijają na świecie średnio około 16 tysięcy osób, powodzie około 13 tysięcy, zaś susze wraz z konsekwencjami w postaci braku żywności około 74 tysiące, ale i tak te dane wydają się być zaniżone. Wśród osób, które ulegają katastrofom, znajdują się także turyści.

Na wybrzeżach i w miasteczkach żyjących z turystyki, a zniszczonych przez żywioł, ruch turystyczny w pierwszych miesiącach praktycznie zamarł. Rajskie plaże, jak chociażby te na wyspie Pukhet w Tajlandii, zamieniły się w pustynie. Strach skutecznie odwodzi turystów od wyjazdów do krajów dotkniętych klęską (Cohen, 2005). Trudno jest przewidzieć na jak długo. Bo ile czasu potrzeba na odbudowanie zaufania? Wpływ na to może mieć postawa mediów.

Oprócz zrównanych z ziemią setek kilometrów wybrzeży Indii, Sri Lanki, Tajlandii czy Sumatry „wielka fala” z 26 grudnia 2004 r. pokazała jeszcze inne oblicza tragedii:

•    aspekt polityczny, który przy różnych okazjach wydaje się zawsze obecny,

•    nieskuteczność w niesieniu pomocy przez organizacje pozarządowe (np. przez nieznajomość lokalnych kultur i obyczajów),

•    korupcję,

•    nowy sposób relacjonowania wydarzeń za pośrednictwem nowoczesnych metod przekazu obrazu i dźwięku; element ten jest szczególnie znaczący w kontekście rozwoju turystyki i dlatego warto dokonać jego głębszej analizy (Różycki, Fudalej, 2005).