1018
dowe tworzone przez grupy karboksylowe aminokwasów alifatyczny* (glicyny, alaniny, walmy, leucyny i izoleucyny) Karboksypeptydaza A i kar-boksypeptydaza B należą do egzopeptydaz i trawią końcowe wiązanie pep-tydowe od końca karboksylowego peptydów Karboksypeptydaza A trą, wiązanie peptydowe. gdy końcowym aminokwasem jest aminokwas obojop ny (aromatyczny lub alifatyczny), podczas gdy karboksypeptydaza B ba* wiązanie peptydowe wówczas, gdy końcowy aminokwas ma charakter zasadowy l izyna lub arginina). W wyniku aktywności proteolitycznej enzymy. rzusSowych powstaje mieszanina ołigopeptydów i wolnych ammokwasó* w córą domrjuie pola olgopeptydcrwa (60-70% produktów trannens baka).
•iasaęcrjm etapem trawienia Małek jest trawienie kontaktowe przez psp. bdazy za*3re w brzeżku szczoteczkowym Mony śluzowej jełta. Enz/rr-r vs trawią peptydy o dkjgośa łańcucha me większej niż 8 aminokwasó# Wę»-szcśc cfccpeptydaz brzeżka szczoteczkowego to ammopeptydazy tę3a« egzopeptydazan; cdszczeprającymi końcowe aminokwasy od końca armn> wego peptydu. Ponadto część aminopeptydaz ma charakter endepeptydaz Powstające w wyniku trawienia białek dr- oraz tripeptydy podlegają wchfonuj. au przez błonę komórkową enterocytów. Odbywa się to w wyniku transport, czynnego, zachodzącego wbrew gradientowi chemicznemu.
Stwierdzono obecność kilku oddzielnych mechanizmów transportowych dla poszczególnych grup aminokwasów:
- system B“ dla aminokwasów obojętnych alifatycznych j aromatycznych jest zależny od jonów Na". W pH kwaśnym może on też przenosić aminokwasy kwaśne;
- system XjG dla aminokwasów kwaśnych też jest zależny od Na",
- system b°" dla aminokwasów obojętnych i zasadowych jest niezależny od Na";
- system y", nazywany też systemem CAT 1, przenosi aminokwasy zasadowe i jest niezależny od jonów Na";
- system IMINO, przenoszący iminokwasy proliny i hydroksyprolmy, jest zależny od Na",
Wchłonięte di- i tripeptydy podlegają w cytoplazmie enterocytów dalszemu rozkładowi przez aminotripeptydazę i liczni
Di- i tripeptydy są przenoszone przez oddzielny układ transportowy. Ten sam układ transportowy przenosi wszystkie dwu- i trójpeptydy niezależnie od ich składu aminokwasowego. Transport tych związków jest niezależny od jonów Na", zależy natomiast od transbłonowego gradientu stężeń jonów H". Przyścienne kwaśne pH jest uzyskiwane dzięki aktywności wymiennika Na"-H", znajdującego się w obrębie błony komórkowej brzeżka szczoteczkowego.
^ wolne aminokwasy podlegają licznym przemianom metabofeznyrr, • ob-'5e cytoplazmy enterocytów, takim jak rozkład przekszBcane « r-ę -iDkwasy lub wbudowywanie do białek komóit,owycń Do tak* e-e-*. ^caiych enterocyty chętnie wykorzystują glutaminę gmamman asarag-oraz argininę. Aminokwasy opuszczają jeyak efleneyty pzeos .szystMm przez układ transportowy zJokakzowany « pzzro-pzpmsa*--a częsc błony komórkowej enterocytów Następne nazynam. jrao. ca-ieia wrotnego dostają słę do wątroby oize częsaowo sa wyrwcywa-e ńaszta przez krążenie wątrobowe traSa dc bąZerta syse-oaer. nzo'-cer omórek organizmu. Mechanizmy Tansconowe »-ześp tózropz^ zastawnej błony komórkowe; enterocytów «r/*.orry£ję rre tzsem, x-nrcwe niż układ nośnikowy * brzeżku szaaeczrowr Uec-a-tzry lansporiowe // części boczno-przypodstawre ę-remcyo* opxz rzrv ęcrj aminokwasów z enterocytów do przestrzeń ctaaaczynwą - -z ęj. bywa sjęw okresie trawiennym - ‘jmozkurąą rónmtt trarscot odwroty o, enterocyta (w okresie międzytrawienrtym)
Trawienie i wchłanianie węglowodanów jor,v/ czkwer soZ/-*a dziennie średnio 200-400 g węglowodanów, co zasp>ą2 40-601 dobowego zapotrzebowania energetycznego organizmu //ęjcwodary w pokarmie występują w postaci węglowodanów ztoźcrr/di 1 prost/di //ę-glowodany wchodzące w skład pokarmów są gió/mię pcchcdzera rośfone-90. Podstawowym węglowodanem w diecie jest skroba, Warowi era 40--60% wszystkich węglowodanów przyjmowanycti z pokarmem Skroba występuje w formie u-amylozy i amylopektyny. Amytoza jest linearnym pok-merem glukozy połączonej wiązaniami u-1,4-glikozydowymi Amylopektyna jest rozgałęzioną formą u-amylozy z wiązaniami u-1,6-glikozydowymi w m«|-scach rozgałęzień, które występują co 15-25 cząsteczek glikozy łańcucha linearnego. Skrobia znajduje się w większości pokarmów roślinnych Bogatym źródłem skrobi są ziarna zbóż, roślin strączkowych oraz ziemniaki Innymi ważnymi cukrami występującymi w pokarmie są sacharoza, będąca dwu-cukrem, oraz monocukry - glukoza i fruktoza. Sacharoza, glikoza i fruktoza znajdują się w różnej ilości w owocach 1 warzywach. Ponadto oczyszczona sacharoza jest używana jako cukier stołowy do słodzenia potraw Fruktoza - poza owocami i jarzynami - znajduje się w miodzie i syropie kukurydzianym, Do węglowodanów pochodzenia zwierzęcego należy laktoza znajdująca się w mleku i glikogen występujący w pokarmach mięsnych Cząsteczka laktozy zbudowana jest z połączonych ze sobą cząsteczek glukozy i galak-lozy, natomiast glikogen jest polimerem glukozy o strukturze zbliżonej do amylopektyny.
Trawienie węglowodanów rozpoczyna się w obrębie jamy ustnej pod wpływem o-amylazy ślinowej, zwanej też ptialiną. Aktywność o-amylazy śli-