65594 SNC03811

rut przewagę wpływu zasobów wilgoci nad wpływem zasobów ciepła w relacjach między klimatem i biosferą. Warto zwrócić uwagę na najwyższą produktywność estuariów (tub 13.1) - ekosystemów, w których kumulują się dwa czynniki, sprzyjające przyrostom masy roślinnej: są to nieograniczone zasoby wodne i bogate zasoby substancji pokarmowych, dostarczanych przez rzekę i morze. Na tym tle niewielką wydajnością charaktery, żują się sztuczne zbiorowiska roślin uprawnych - mimo nawożenia i innych zabiegów pielęgnacyjnych ich produkcja nieznacznie tylko przekracza poziom, odpowiadający np. stepom.

Estuarium (tac. aestuarium - ujście rzeki, zatoka) - zbiornik wodny, swobodnie połączony z otwartym morzem, w szczególności ujście rzeki do morza, w którym zaznaczają się wyraźne przypływy i odpływy, powodujące mieszanie się wód morskich z wodami pochodzenia lądowego. Środowisko estuarium zasiedlają zarówno organizmy morskie, jak i lądowe: są to na ogół warunki żyzne i sprzyjające rozwojowi flory i fauny.

i

Produkcja pierwotna netto (PPN) - materia organiczna wbudowana w tkanki roślinne; jej miarą jest np. masa węgla, wykorzystywanego przez rośliny w procesie fotosyntezy, pomniejszona o część materii organicznej, zużywanej na zaspokojenie własnych procesów życiowych (głównie oddychanie) - tj. węgla oddawanego atmosferze i glebie. Produkcja pierwotna netto tworzy zasoby materii i energii, wykorzystywanej przez konsumentów - organizmy z kolejnych poziomów troficznych w ekosystemie.

Tropikalny (gr. tropikos - zwrotny) - zwrotnikowy. „Położony między zwrotnikami, właściwy strefie podzwrotnikowej" (Doroszewski W., Kurkowska H., 1980). Zgodnie z zaleceniami Słownika Poprawnej Polszczyzny używamy terminu „tropikalny” do określenia położenia na zwrotnikach i w strefie między zwrotnikami Raka (23°27’N) i Koziorożca (23°27'S). a więc również na równiku. Polski Słownik meteorologiczny nie zaleca wprawdzie używania słowa „tropiki", ale ze względu na upowszechnienie tego terminu w potocznym języku i literaturze (zwłaszcza obcojęzycznej) -pozostajemy przy „tropikalnych klimatach", „strefie tropikalnej" itd. Mówimy przecież np. o chorobach tropikalnych lub tropikalnych upałach, nie myśląc wyłącznie o chorobach czy pogodzie, występujących wyłącznie na zwrotniku.

Warto jeszcze zwrócić uwagę na termin podzwrotnikowy: w przeciwieństwie do definicji Doroszewskiego i Kurkowskiej. geografowie nazywają tak strefę poza zwrotnikami, aż po 40° szer. geogr. Mówimy więc o strefie podzwrotnikowej lub subtropikalnej, tzn. leżącej między zwrotnikami i szerokościami umiarkowanymi. Są też „szerokości pozazwrotnikowe”, „cyklony poza-zwrotnikowe" itp.; w tym przypadku chodzi o położenie w strefie rozciągającej się na północ od zwrotnika Raka i na południe od zwrotnika Koziorożca.