67260 ZT193 (2)

384 PODSUMOWANIE

mamy do czynienia z eliminowaniem pośredników i skracaniem kanałów dystrybucji, z drugiej zaś - z rozwojem pośredników nowego typu, działających wyłącznie na platformie elektronicznej.

Katastrofy i kryzysy. Turystykę, jako pewną formę ludzkiej aktywności, charakteryzuje duża wrażliwość na nieoczekiwane zdarzenia, co czyni ją podatną na kryzysy. W kilku rozdziałach pojawiły się odwołania do zamachów z 11 września 2001 r. i ich następstw w sferze turystyki. Zagadnienie zarządzania kryzysowego omówiliśmy wyczerpująco w rozdziale 19. Umiejętność radzenia sobie z sytuacjami kryzysowymi przez ludzi na stanowiskach kierowniczych jest nie do przecenienia, gdyż błędne decyzje podejmowane w obliczu zagrożenia mogą się przyczynić do spotęgowania negatywnych skutków. Warto jednak w tym miejscu zaznaczyć, że branża turystyczna jako całość jest dosyć odporna na wstrząsy. Widać to na przykładzie linii lotniczych, które stosunkowo szybko wyszły z zapaści spowodowanej zamachami z 11 września, o czym mowa w rozdziale 3.

Strategie niskich kosztów. Częstotliwość, z jaką w tej książce przytaczamy przykłady modeli działania opartych na agresywnym obniżaniu kosztów, świadczy o dużej randze tego coraz popularniejszego podejścia do biznesu. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że pod względem liczby odniesień pierwsze miejsce w tym kontekście należy do linii lotniczych easyJet. Większość przedsiębiorstw kładzie obecnie duży nacisk na cięcie kosztów, o czym świadczą dążenia usługodawców do redukcji prowizji płaconych pośrednikom, opisane w rozdziale 5.

Zarządzanie jakością. Jakość to kolejny element, który nabrał ostatnio ogromnego znaczenia. Szczególnie dużo uwagi poświęciliśmy mu w rozdziale 2, traktującym o sektorze usług noclegowych. Chociaż zdajemy sobie sprawę z nacisku, jaki kładzie się na jakość w literaturze dotyczącej zarządzania firmami usługowymi, nic omówiliśmy tego zagadnienia w szerszym zakresie ze względu na brak miejsca.

Wymienione zagadnienia zasługują na wyróżnienie z uwagi na to, że rzutują na wiele aspektów zarządzania turystyką omówionych w tej książce. Oprócz nich można jednak wskazać kilka innych, nie mniej interesujących wątków badawczych, takich jak zmiany w strukturze branży turystycznej, możliwości wykorzystania metod marketingu partnerskiego oraz programów lojalnościowych, przydatność koncepcji łańcucha wartości w niektórych obszarach czy adekwatność podejścia systemowego.

Bibliografia

Access Economics (1997), The Economic Significance ofTravel & Tourism: Is There a Case for Govemmenł Fundingfor Generic Tourism Marketing?, Tourism Council Australia, Property Council of Australia and Tourism Task Force, Canberra.

Adler J. (1989), Origins of Sightseeing, „Annals of Tourism Research”, nr 1(16), s. 7-29.

Airey D. (1983), European Govemment Approaches to Tourism, „Tourism Management”, nr 4, s. 234-244.

Akama J. (2002), The Role of Govemment in the Development of Tourism in Kenya, „International Journal of Tourism Research”, nr 1(4), s. 1-13.

Albrecht K. (1992), The Only Thing that Matters, Harper Business, Nowy Jork.

Albright H., Cahn R. (1985), The Birth of the National Park Service, Howc Brothers, Salt Lakę City.

Alford P. (1998), Datahase Marketing in Travel and Tourism, „Travcl & Tourism Analyst”, nr 1(1), s. 87-104.

Ampadu-Agyei O. (1999), Central Region Project, Ghana: a Case Study, referat na konferencję „Tastes, Changing Places”, Royal Geographical Society, Londyn.

Andcrssen P., Colberg R.T. (1973), Multivariate Analysis in Travel Research: a Tool for Travel Package Design and Market Segmentation, 4th Annual Conference, materiały konferencyjne, Travel Research Association, Idaho.

Andress M. (2002), Prague Makes a Premier-Class Pitch, „Financial Times”, 29 października, s. 15.

Anger over Package Holiday «Extras» (2002), „The Independent”, 11 lipca.

Apostolides P. (1996), Tourism Development Policy and Environmental Protection in Cyprus, w: Sustainable Tourism Development, „Environmental Encounters”, nr 32, Council of Europę, Strasburg, s. 31-40.

Arnold G. (1998), Corporate Financial Management, Financial Times/Pitman Publishing, Londyn.

Arnold G. C., Hatzopoulos P. D. (2000), The Theory-Practice Gap in Capital Budgeting: Evidence from the United Kingdom, „Journal of Business Finance & Accounting”, nr 5-6(27), s. 603-626.

Ascher B. (1984), Ohstacles to International Travel and Tourism, „Journal of Travcl Research”, nr 3(22), s. 2-15.