68260 P5170134

^ ,,    Rozdział t

domości (kształtowanej przez siły historii) ważną rolę w tworzeniu nowych „rzeczywistości”, które mogą się wyłonić, kie-dy relacje pomiędzy „podmiotem” i „przedmiotem” ulegają zmianie.

Następnie Battersby przedstawia także przeprowadzone przez Adoma w Przeciw epistemologii krytyczne analizy koncepcji Bergsona, gdyż sądzi, że mogą okazać się pomocne przy podważaniu ontologicznych podstaw „fenomenalnego” świata Kanta. Bergson podważa owe podstawy odwołując się do nagłych wtargnięć intuicji, a nie do pamięci czy historii, co wydaje się Adomowi niepotrzebnym wprowadzaniem irracjonalizmu. Przeciwnie, „obca dla ego” wiedza, spontanicznie wyłaniająca się z nieświadomości, nie ma, zdaniem Adoma, „rapsodycznego” charakteru, lecz wypływa z pewnego rodzaju logiki. Pamięć, zepchnięta do nieświadomości, łamie i desyn-tetyzuje jedność kantowskiego uporządkowanego czasowo-przestrzennego świata, odbiera naturze jej woskową plastyczność i przywołuje „czysty skandal w rzeczach”, tak, że „obiektywna rzeczywistość” przestaje już być li tylko „tym, co inne” podmiotu¹. Ta „skandaliczna erupcja” (a raczej irrupcja przedmiotu do podmiotu) wywodzi się nie z intuicji, ale z animowania różnorodności i „ślepych plam” w pamięci, a więc i -różnicy. Owa różnorodność doświadczenia, choć się ją przedstawia za pośrednictwem pojęć, nie kieruje się kategoriami uniwersalnymi. Można więc założyć, że i płciowe, a także rasowe i etniczne różnice wdzierają się do poznania wespół z innymi „zapomnianymi szczegółowościami”, które wyłaniają się z mobilnych „konstelacji” uschematyzowanych partykular-ności. Jeśli przyjąć taką perspektywę, to, zdaniem Battersby, rejestrowanie i przejawianie kobiecej specyficzności (szczegółowości) przestaje być konceptualną niemożliwością, okazuje się historyczną potencjalnością. Sam Adomo nie posuwa się, niestety, w swych wnioskach aż tak daleko. Zdaniem Bat-

tetw    ludzem*'    .    . ,    .    .    -

drącego ja l^sel/L ■awdzie „uniwersalną” naturę ludzką uważa za ide-■wzen/e, to jego metoda prowadzi do innego ro-

log^icznf \lnego mitu, a mianowicie do mitu „mstrumen-

^uni*^erlu’\ To uniemożliwia mu skupienie uwagi na _(Blneg° ^r0Ż%fotach i ich relacji do przedmiotów. Pod koniec Oświecenia (napisanej razem z Horkheimerem) pialeW*¹ g_obi_ety nie mają samodzielnego udziału w cnotach, czy**¹?¹ "_yroste ta cywilizacja. Mężczyźnie iść w świat i z _z jakich ^yznjagać_t budować i działać. Kobieta nie jest pod-ży^{ciem S}^_je produkuje sama, a opiekuje się produkującymi -^{niotetIlomnik dawno minionych czasów zamkniętej gospodar-ży^wy£_owej. Wymuszony przez mężczyznę podział pracy nie ¹⁰idlaniej korzystny. Stała się ucieleśnieniem funkcji biolo-^bT _ych, wizerunkiem natury [,.,]”³⁷. W swej koncepcji jej wrzy zmuszeni są usytuować kobietę w ramach „drugiej Żory’’, j^⁰ „wyspekulowany obiekt”, a nie podmiot zdolny do syntetyzowania innej od siebie rzeczywistości.

°Tak więc różnica płciowa zostaje wprawdzie zauważona, ale przynależy do tego, co upomina” teoria Adoma, utrzymuje Battersby. Adomo stworzył model, który umożliwia rozpoznawanie historycznych i kulturowych różnic pomiędzy ludźmi, ale jego koncepcja „przypomnień” nadal ,,zapomina” o życiowym doświadczeniu kobiet. W analizach ja Adomo zda niem Battersby, stwarza nową „białą plamę” w odniesieińu do kobiety, tyle ze jego ślepota jest bardziej produktywna niż ślepota lacanowskiej psychoanalizy i innych typów ooststrnl

eńologii. oLz^e

1

T.W. Adomo, Against Epistemology, trans. W. Domingo, Blackwell, 1982, s, 46-47.