�egna�ek1

JO

Rozdział 6

METODY KSZTAŁCENIA

6.1. Pojęcie i klasyfikacja metod kształcenia

Pujęcie „melodii, kształcenia" - podobnie joli cole. treści, asady, środki ety. MtyBM - należy do kluczowej terminologii dydaktycznej. Charaktery*, te tylko jest to, łt«- większości podręczniki* z dydaktyki ogólnej występuje określenie jnetodi nauczana” i „metodo uczenia się" Nawet Cz. Kupltictócz « najnowszym wydaniu swojego podręcznika /Wi/mty ĄilaM, pisze o metodach mcm¹ Podobnie J. Póhurzycki dzieli metody stosowane w edukacji na metody iflięMio i metody uczenia się, które omawia odrębnie’. Natomiast W. Okoń od dhtM|0 jnt czasu konsetnenbdc używa pojęcia metody nauczama-uczcnia się, Tdx podejście jest teł właściwe, gdy/ jedne wyraźnie wiązane są z procesem '.lii i drogie • z procesem uczenia się. Jednak bardziej przekonywujące wydaje nę. byt wywahii terminu „metody kształcenia", zwłaszcza łe termin pisk* odnoszony jeii dziś powszechnie do wszystkich składników procesu djtojdycimćgo. czyli do celów, troki, zasad, form, programów itp. Pisze się na ogól occlśhliib treściach ksmkcnia. a nie o celach czy treściach nauczania itp. Wynika togliiniczpodejicia, 2c określane „proca kształcenia" obejmuje proces nauczania i ucznia się, któro jest również akceptowane przez Cz, Kupisicwicza. To przede ^HHw]|lidi ipęp^e chnktnystyczny zapis „proces nauczania-■uczenia się", ciy „metody MOm-uczenu się", które traktowane są jako synonim pojęć .proca kształcenia" i .metody kształcenia". Jest to podejście bardzo Ant, gdył-jak wcześnie było jut wskazywane - proces nauczania występujący NłkUe, ba powiązania z procesem uczenia, w świetle współczesnej¹ dydaktyki, nie byłby dspabniem nicjoiialn>TiV i jego prowadzenie nie miałoby większego sensu.

Doldidniqsa charakterystyka metod kształcenia wymaga zatem w miarę precyzyjnego wyjaśnienia znaczona tego terminu, które z kolei powinno byś popnudzsoe usuleniem rozumienia omego pojęcia metoda.

Słowo metoda wywodziuęz greckiego slow* mellwdu, oznaczającego drogę lab sposób postępowania W języku polskim słowu „metoda" przypisuje się raj-częściej dwojak* matmę, jako;

I) świadomie I konsekwentnie stosowany sposób postępowania dla osiągnięcia określonego celu lub jako topól celowych czynności I środków (np, metoda wychowania dziecka);

'O-K«ma^*»rt«.Z'iW<w*) ,of cii,ip/il/yVII,Zlfip/ynoumlu,t |J.||I). ‘IMmrf<U,D)Mi)b . op cu, rotd/. VIIVII

Ol

2) sposób naukowego badanu r/cczy, zjawisk lob ogół rogu) ilnwwanych I

badaniu rzeczywistości¹.

podobne, ale znacznie lzcrszc, wyjaśnienie metody znajduje il; IEM „iwzów obcych i wotów nócojęzytaycó opracowanym przez Wbdyilawt fl lińskiego. Metoda wedhig niego, to:

-- sposób postępowania, stosowany świadome, kotneWentme i syticrn-tycznie:

■ zespól czynnoici i środków użytych dlaotiągnięcia celu;

-    sposób wykony .' anu zadania, rozwiązywania problemu;

-    zespól zalołeń ogólnych, przyjętych w okreśkńyth badaniadr.

W innych słownikach termin len definiowany jest podobne. Na uwagę 11] zakresie zasługuje jednak to, łe w deiiniotinro metody kształcenia wicia pedafy gów odwołuje się do pojęcia metody w rozumieniu T. Kotarbińskiego, które m charakter ogólny, a zatem nie odnosi się do kookrtmego rodzaju dzutana. Dtatcgo teł pojęcie metody w takim rozumieniu wykorzystywane jest równe; przez przedstawicieli innych nauk. Przy czym nidaótzy, dokonując zbyt dułego uproszczenia, sprowadzają ją do tak lapidarnego stwierdzenia, łe metoda to tposób tystenmyszme stosowany. Jest to ujęcie daleko odbiegające od tępą co neczywiście przez Modę rozumiał T. Kotarbiński. Pisał on ponadto o metodzie w wielu swoich pracadu db-icgo leł występują drobne różnice w jej ujęciu, ale w rzeczywiuoścl ranne Ic dotyczą jedynie formy gramatycznej, a nie istoty jej rozunnenia.

Najczęściej w pracach pedsgogtcznych autonjr poirohąją się tu definicję metody T, Kotarbińskiego. Najprościej określa on metodę jako |_| sposób systoiaipie stosowany"'. Nie jest to jednak pełne wyjaśnienie metody, gdyż bnkuje utulenia, czym jest sposób jakiegoś działania, W rezultacie dalszych rozwiń T. Miński dochodzi do konkluzji, ze sposobem danego działania jest to, z jiloch i jak wzajem ustosunkowanych czynności składa się to działanie, jeżeli przy tym działający tak właśnie zamierzył"', Z przytoczonych określeń wyniki, | metodą nazyw a on sposób postępowania, zastosowany świadomie w danym dziabnin I ca podkreśla mocno W, Okoń M i intencją zastosowania pizy powtórzeniu B tego zadania"¹, czyli możliwością jego powtórzenia w podobnych sytuacjach.

Uszczegółowiając z kolei „sposób postępowania", można przyjąć, it jen | pewien układ lub zespól czynności (teoretycznych lub praktycznych), któro nakZy podjąć świadomie w celu wykonania jakiegoś działania (operacji, zadania), [roba w tym miejscu podkreślić, Ze na ogól przyjmuje się, Ze Kltfcjfjtjj|m zakresowo szerszym niż sposób, z czego wynika, ze kałda B jot om

‘SImlliJflłiipolilatpM&W.iM    BHHRB

KoiMliiliki, Stawił ujma* ofcyrł I    m

WnnwilMJ.tC.

¹T. KillJiblilsli, flnwy paniiil) bpbjmhti ■Wirtnwi-KnkOir I % 1,1524 'ibidem,! 515.

'W-Otoń, liymmafcnłf .op tt.i 2TU.