69285 strony62 63

gospodarkę światową, jak: produkcja masowa i jej wpływ na wielkość zakładu produkcyjnego, wzrost kapitalizacji przemysłu, wzrost wielkości zakładu, rozwój wielozakładowych, wielofunkcyjnych i często wielonarodowościowych korporacji, koncentracja przemysłu w głównych miastach systemu, inflacja, postęp techniczny i międzynarodowe umowy handlowe [Walmsley, Lewis 1997; cyt. za Hamilton 1974, 1978].

Niektóre ze współczesnych nurtów teorii lokalizacji są związane nie tylko z czysto ekonomicznymi przesłankami, ale także z zagadnieniami socjologii i psychologii. Należy tu wymienić m.in. szwedzkich teoretyków G. Tómqvista i D. Ramstróma.

G. T6mqvist [1963] zwraca uw^ragę na malejącą rolę transportu jako czynnika lokalizacji przemysłu. Stwierdza on, że przynajmniej dla jednej trzeciej wszystkich szwedzkich zakładów przemysłowych, zatrudniających około połowy wszystkich pracowników przemysłu, transport jako czynnik lokalizacji nie ma żadnego albo prawie żadnego znaczenia.

W teorii iokalizacji G. Tornqvista szczególna uwaga zwrócona jest na problem przepływów informacji. G. Tórnqvist uznaje bezpośrednie kontakty personalne przedstawicieli różnych organizacji w nowoczesnej gospodarce za jeden z najważniejszych czynników lokalizacji działalności ludzkiej. Podobny pogląd reprezentuje D. Ramstróm [por. Leśniak 1985].

Konsekwencją spostrzeżeń, iż decyzjami lokalizacyjnymi rządzą mechanizmy inne niż te, które wskazuje tradycyjna teoria lokalizacji, było wprowadzenie do teorii koncepcji decydenta z ograniczoną racjonalnością ekonomiczną.

Ograniczenie racjonalności przedsiębiorcy wynika z jego niezdolności do zebrania i przetworzenia wszystkich niezbędnych informacji mających znaczenie dla jego działalności. Jeśli zasoby informacji i zdolność ich przetworzenia " .iągają maksimum, szansa optymalnego wyboru lokalizacji jest największa. Jeśli .'iiś osiągają minimum,szansa fiaska jest największa. Pomiędzy tymi ekstremami rozciąga się pole lokalizacji zadowalających.

Odrzucenie założeń racjonalności ekonomicznej pozwala uwzględnić /uchowanie zadowalające (satisficing behaviour) i kwestie pozaekonomiczne |Pred 1967],

Poszczególne lokalizacje, choć nie w pełni optymalne z ekonomicznego punktu widzenia, mogą być zadowalające, gdyż odpowiadają szczególnemu uk ludowi czynników lokalizacyjnych lub pozaekonomicznym celom decydenta, lozważania tego rodzaju były inspirowane także przez rozwój teorii podejmowania decyzji, dzięki czemu mogły objąć zachowania rzeczywiste 11 lamilton 1974],

Rezygnację z założeń teorii klasycznej oraz koncentrację uwagi na wyborach i zachowaniach decydentów nazywa się behawioralnym podejściem ilu problemu lokalizacji [Domański 1989, s. 58].

Niektórzy autorzy sugerowali, że przedsiębiorstwa mogą dążyć do minimalizacji niepewności zamiast do maksymalizacji zysku, w tym celu powtarzają poprzednie zachowania, lokując się na obszarach, które znają i imitują uchowania konkurentów [Lloyd, Dicken 1972, s. 157]. Przedsiębiorstwa powinno ilę więc traktować jako organizacje istniejące w i adaptujące się do środowisk ekonomicznych i społeczno-politycznych, z których uzyskują informację [Gold 1980; cyt. za Walmsley, Lewis 1997, s. 162],

Oczywiście nie wszyscy odczuwają potrzebę nowej behawioralnej teorii lokalizacji. Niektórzy opowiadają się za modyfikacją klasycznego podejścia.

11 ulycyjne podejścia pomijająjcdnak interakcję przedsiębiorstw ze środowiskiem warunkach niepewności, pomijają kwestie dostępności informacji i różne cele oipnnizacyjne [Kccble 1976; cyt. za Walmsley, Lewis 1997, s. 162],