71260 SAM78

ftbfca paftyfcaMT***"¹ wXX i 100 wieku Główne kierunki, fakty, ludzie nylnn^.

mul mUtwn nuskk [ntem. WwtMu Treuhflnd GmbH & Ca KG *A)-f*mlectavó»jkomaiwi^ow«>-*kcyinłzatoźonawD04^-flo«V pan grupę niemieckich paesiedleóców należących do Ziom-apttM PNi WldedWdi )ej głównym celem jest dsaUlnoW na ma uzyskania wwtu majątków pauRtawlonych prtez Niemców wysiedlonych l mmfrri łtobki i fmti na mocy postanowień r-r rech mocarstw iwydfłtoch w II wojnie iwłatowej. Jednocześnie powiernictwo nH wysuwa tadnydi roszczę* wobec te? (majątki pozostawione w obwodzie kaSningradztom) w 2006 r. Rwwemk twe złożyło w imieniu swoich udziałowców 22 pozwy przeciwko Msce w Europejskim Trybunale Pław Człowieka w Strasburgu, do migając zwrotu majątku pozostawionego przez wypędzonych.

Zostały one w catokl odrzucone przez Trybunał 9 października 2008 r.

Do dyskursu lego nawiązuje idea powołania międzynarodowej sieci instytucji, które współpracowałyby przy dokumentowaniu i upamiętnianiu wydarzeń z historii Europy Środkowo-Wschodniej, wysunięta w 2003 r. przez Pełnomocnika Rządu Federalnego RFN ds. Kultury i Mediów. Christine Weiss i ówczesnego ministra kultury RP, Waldemara Dąbrowskiego. Impulsem politycznym do podjęcia współpracy w tym zakresie była tzw. Deklaracja Gdańska w sprawie osób wysiedlonych. zmuszonych do ucieczki i wypędzonych w Europie, podpisana 20 października 2008 r. przez prezydentów Aleksandra Kwaśniewskiego i johanesa Raua. Dnia 2 lutego 2005 r. w Warszawie podpisano deklarację o powołaniu Europejskiej Sieci „Pamięć i Solidarność' z udziałem Polski, Niemiec. Węgier i Słowacji. Po blisko trzyletnim okresie malej aktywności inicjatywa ta została ponownie podjęta przez Pełnomocnika Prezesa Rady Ministrów ds. dialogu Międzynarodowego, profesora Bartoszewskiego, i Federalnego Przedstawiciela ds. Kultury i Mediów. Bemda Neumanna. na ostatnim spotkaniu 5 lutego 2008 r. w Warszawie. W ramach sied realizowane będą projekty związane z historią XX wieku, naznaczonego tragicznymi skutkami dwóch totalitaryzmów.

Niemcy wyraziły grtowość współpracy przy inicjatywach związanych z historią 0 wojny światowej, w tym przy renowacji miejsca pamięci na Westerplatte oraz przy przygotowywaniu projektu „Mu-

'1.53

_Kum Wojny i Pokoju w XX wieku" w Gdańsku. Potwierdziły też swe zainteresowanie uczestnictwem w projekcie „sieci”. Niemniej jednak nil rezygnują z upamiętnienia niemieckich wysiedleń. Zamiarem twórców jest przedstawienie kontekstu historycznego, w tym takie ■wafKdntcmc deportacji ludności polskiej. Jednak wobec niemożliwości wpływania na kształt planowanego Centrum przeciwko Wypędzeniom Polska nie przewiduje formalnego uczestnictwa w tym projekcie, co nie wyklucza udziału polskich historyków, w! Początkowo Erika Steinbach była pomysłodawczynią Centrum przeciwko Wypędzeniom - centralnego miejsca pamięci niemieckich ofiar bezprawnego ( z niemieckiego punktu widzenia, choć była to de-gppjp aliant podjęta pod koniec 11 wojny światowej) działania powojennych władz Polski, ówczesnej Czechosłowacji i Związku Radzieckiego oraz innych państw. Pomysł ten wsparty CDU i CSU, ale nie Akceptował go rząd SPD i Zielonych Gerharda Schrodera. Sytuacja zmieniła się jesionią 2005 r„ kiedy powstawał rząd wielkiej koalicji SPD - CDU/CSU Angoli Mcrkel. Wówczas SPD wynegocjowało już jedynie zapis w umowie koalicyjnej, że Centrum ma powstać w .duchu pojednania” i być w pewnym sensie projektem europejskim.

hot. Władysław Barto-Szewski w Poznaniu pdczas otwarcia WHi' 1 Dornianu Włfszawilcu-"

2 sierpni* 2004 roku. to lewej i Dyrektor Instytut ii ZachadnlcRC.

1 fet. łSdnil saun poprawek autor teUik* p>lturatoi wyWW

Zdjijde «tlNoKlw ' archiwum instytutu RgSChodKK**'