71662 img988

równanie, które się musi tu narzucać, i mężczyzn). W Polsce badaniami tego języka zajęła się dokładniej Kwiryna Handtke¹⁸. Bardziej zaawansowane są badania w zakresie grup wiekowych, idzie tu głównie o języki dzieci, młodzieży w wieku szkolnym, akcentujące przy okazji także różnice między językiem chłopców a dziewcząt. Jak wiadomo, dziecko płci żeńskiej szybciej dojrzewa i szybciej przyswaja sobie język, w wieku przedszkolnym i szkolnym ujawniają się już różnice innego rodzaju, które zostają poszerzone i utrwalone w wieku dojrzałym. Jakie to są różnice?

Obserwacja polszczyzny i innych języków europejskich dowodzi, iż różnice te nie mają charakteru systemowego. System językowy jest wspólny, jednak różny może być udział kobiet i mężczyzn w jego kształtowaniu. Sporo lingwistów mówi tu o supremacji językowej mężczyzn, będącej odbiciem ich supremacji społecznej. Nie wnikając w sprawy przeszłości (powstanie np. polskiego języka literackiego było dziełem mężczyzn: pisarzy, publicystów, duchownych, drukarzy itd.), można i we współczesnej polszozyźnie wymienić przykłady różnic w zakresie realizacji systemów gwarowych. Dialektolodzy, m.in. K. Nitsch, A. Zaręba, zalecali dialektologom badanie języka starych chłopek, te bowiem, przywiązane do domu, nie stykające się w tym stopniu z innymi środowiskami społecznó-językowymi co mężczyźni, przechowywały gwarę swej wsi w stosunkowo czystej postaci. Dzisiejsi socjolingwiści wychwytują zjawisko odwrotne: szybszego pozbywania się cech dialektalnych przez uczennice, staranniejszą polszczyzną ogólną u kobiet pochodzenia wiejskiego¹⁹.

Ważniejsze (niesystemowe) cechy języka kobiet polegają na:

1)    prozodyjno-parajęzykowych właściwościach; David Crystal pisze, iż „różnice niesegmantalne między zwyczajami mówienia kobiet i mężczyzn, i to poważne, występują zapewne w większości języków, chociaż przebadano pod tym kątem mało danych”²⁰; skala ekspresji foniczne; u kobiet jest bardzo wysoka i spełnia ona niejednokrotnie ważne funkcje znakowe;

2)    język kobiet jest bardziej „archaiczny”, zachowawczy i zarazem bardziej staranny, poprawny, czego świadectwem jest m.in. język pisarek' 3fifX i XX w., wykazujący silny wpływ tradycji polszczyzny literackiej, dużą kulturę języka, staranną selekcję słowa potocznego

¹⁸    K. Handtke: O języku kobiet [w druku].

¹⁹    Por. np. uwagi na ten temat w pracy J. Fabisiak: Z badań nad wymową inteligencji warszawskiej pochodzenia gwarowego. W: Socjolingwistyka. Red. W. Lubas. T. 3. Warszawa—Katowice—Kraków 1980, s. 150.

20    D. Crystal: Prozodyjne i parajęzykowe korelaty kategorii społecznych. W: Język i społeczeństwo. Red. M. Głowiński. Warszawa 1980, s. 144.