72523 IMGv21

powiązane zarówno -pod względem struktury, jalk i funkcji, H warunkują. Daminacja poszczególnych, wymienionych HB procesu rewalidacyjnego zależy od stopnia i rodzaju uszko-słuchu, wieku, w którym zapoczątkowany został proces rewalidacji, zachowanych sprawności językowych. Tak iwięc w przypadku głębokiego uszkodzenia słuchu warunkiem skuteczności postępowania pfeMK&acyjnego jest usprawnienie, stanowiące podstawę kompensacji i korektory zgodnie z założonymi zadaniami dydaktyczno-wychowawczymi .1 Na przykład okres sensytywny i krytyczny⁹ w rozwoju analizatora słuchu przypadający na 6—8 miesiąc życia dziecka będzie charakteryzować postępowanie usprawniająco-kompensacyjne w obrębie 'uszkodzonego analizatora/ W przypadku lekkiego niedosłuchał natomiast dominuje przede wszystkim usprawnianie percepcji słuchowo-wzrokowej niezależnie od kompensacji i korektury. Po utracie słuchu w wieku doj-Taałym i w stopniu głębokim zaś dominuje postępowanie usprawniająco--kompensacyjne (odczytywanie z ust i kontrola oraz zachowanie ukształtowanej już artykulacji) i kompensacyjne w rozwoju osobowości.

Względnie trwałe postulowane zmiany osobowości niesłyszącego, będące rezultatem całokształtu działań, to jest pedagogicznej kompensacji. korektury i usprawniania przejawiają się iw postaoi a f dli_a c j i rewalidacyjnej" czyli takiego przyswojenia, internalizacji i utrwalenia tych zmian, które w rezultacie uzdalniają osobę z uszkodzonym słuchem do rozwoju i samorozwoju. Afiliacja rewalidacyjna przejawia się, najogólniej ujmując, w postaci zachowań zgodnych z akceptowanymi wzorcami i oczekiwaniami Społecznymi. Stanowi zatem najistotniejszy rezultat procesu rewalidacji, miarę stopnia przyswojenia postulowanych i pożądanych dążeń, potrzeb, postaw, wiadomości, umiejętności i nawyków^Reasumując $rr osiąganie celów rewalidacyjnych i ogól-ijowychawawezych w procesie usprawniania, kompensacji i korektury prowadzi, przez wzajemne powiązania i oddziaływanie tych trzech elementów, do afiliacji rewalidacyjnej. Afiliację rewalidacyjną docelowo wiążemy z wzorcem osobowości wszechstronnie rozwiniętej, zdolnej do podejmowania pożądanych i niezbędnych w życiu ról społecznych. Stanowi ona zasadniczy efekt procesu postępowania rewalidacyjnego. Rozpatrując zaś kryteria rewalidacji w kategoriach afiliacji rewalidacyjnej, wyróżnimy, jako jeden z warunków jej zaistnienia, zdolność do operatywnego funkcjonowania w określonych rolach społecznych, zgodnych B indywidualnymi możliwościami i uwzględniających rodzaj upośledze-hn| jakim jest uszkodzenie słuchu. ^{1 2 3 4}

Wzajemne zależności cechujące proco; rewalidacyjny poniższy schemat.

rewalidacyjne

Afiliacjo

Korek turo pedagogiczno

t

Kompensacjo

pedagogiczna

Usprawnienie

pedagogiczne

Wspominaliśmy już, że pojęcie rewalidacji może być ujmowane nie ■tylko jako pewien proces, na który składają się kompensacja, korektura i usprawnianie, ale /także jako stan, rezultat tego procesu. Przyjmując ten punkt widzenia możemy mówić o osobie zrewalidowanej. Ze stanem osobowości zrewalidowanej mamy do czynienia wtedy, kiedy zarówno cele ogólnowyohowawcze oraz swoiste, rewalidacyjne w pełni zostały urzeczywistnione — osoba z uszkodzonym słuchem jest zdolna do~rozwoju i samorozwoju. W surdopedagogioe postulowaną normą rewalidacyjną jest zatem taki zintegrowany poziom rozwoju dyspozycji kierunkowych i instrumentalnych, który umożliwia osobie z uszkodzonym słuchem świadome uczestniczenie w życiu społeczno--zawodowynn słyszącej większości, mimo uszkodzonego słuchu oraz kształtowanie swego życia osobistego zgodnie z własnymi upodobaniami i z powszechnymi oczekiwaniami społecznymi.

Spotykany niekiedy iw piśmiennictwie pedagogicznym termin „rehabilitacja” /bywa stosowany’ równoznacznie z pojęciem rewalidacji, ehoć w porównaniu z tym pojęciem jest żbyt wieloznaczny^u i częściej traktowany przede wszystkim jako pojęcie medyczne ^a bądź ,psychologiczne **. Termin „rehabilitacja” będziemy zatem rozumieć tu głównie w jego medycznym znaczeniu^{5 6 7 8}.

1

Patrz I gj|

2

I Termin afiliacja jest tu rozumiany* w nawiązaniu do jego słownikowego,

3

|| »!• paychodogkiznego znaczenia, mianowicie jako „powiązanie, łączność przez

4

Swiąałd". Patrz Słownik wyrazów obcych, Warszawa 1977,

5

W. Doroszewski, O wyrazie rehabilitacja, „Szkolą Specjalna” 1960, nr 4/5.

6

w M. Przychodzki, Historia ortopedii i rehabilitacji polskiej [wl W. Dega <red.), Ortopedia i rehabilitacja, Warszawa 1968.

7

w a. Hulek, Teoria i praktyka rehabilitacji inwalidów, Warszawa 1969.

8

w Patrz także B. Hoffmann, Rewalidacja nieslyszących. Podstaioy postępowania pedagogicznego, Warszawa 1979, s. 12—13.