8598055176

TEORETYCZNE PODSTA WY RYNKU PRACY

jest z zapotrzebowaniem na pracę zarówno pod względem ilościowym jak i jakościowym, co przejawia się w określonej strukturze oferowanych na rynku miejsc pracy. Wzajemne zależności występujące między składnikami rynku pracy prowadzą na drodze negocjacji do ustalenia warunków pracy i płac. Konkurencja na iynku pracy polega na poszukiwaniu przez pracowników jak najlepszej pracy oraz poszukiwaniu przez zakłady pracy jak najlepszych pracowników. Biorąc pod uwagę powyższe fakty mechanizm działania rynku pracy można badać w aspekcie podaży, czyli zachowań i decyzji pracowników oraz popytu, czyli zachowań i decyzji pracodawców. Brak wzajemnego dopasowania popytu i podaży na pracę doprowadza do stanu nierównowagi rynku pracy przejawiającego się w nadwyżce wolnych miejsc pracy lub bezrobociu. Oprócz relacji między podażą i popytem wpływ na procesy zachodzące na rynku pracy posiadają również instytucje będące w bezpośrednim związku z tym rynkiem. Są to m.in. związki zawodowe, organizacje społeczne, instytucje pomocy socjalnej, itp. Ogół tych relacji wraz z reakcjami składników rynku na określone bodźce współtworzy procesy zachodzące na rynku pracy.

Tak zdefiniowany rynek pracy pozostaje w ścisłym związku z zakładami pracy, gospodarstwami domowymi oraz rynkiem dóbr konsumpcyjnych. Pozycję rynku pracy w systemie gospodarki rynkowej przedstawia model B.E.Kaufmana (1986, s.3) (patrz rycina 1). Impulsem uruchamiającym mechanizm wzajemnych współzależności są potrzeby gospodarstw domowych traktowane jako pierwotne w stosunku do potrzeb przedsiębiorstw. Członkowie gospodarstw domowych zgłaszając zapotrzebowanie na określone towary kształtują w ten sposób popyt na rynku towarów (Dg). Zaspokajanie dodatkowych potrzeb gospodarstw domowych może odbywać się tylko na drodze zwiększania dochodów pochodzących z pracy. W ten sposób wzrost popytu na towary prowadzi do wzrostu podaży pracy (Si). Wzrost popytu na rynku produktów powoduje natychmiastową reakcję pracodawców. Wzmożony popyt na towary warunkuje wzrost ich podaży (Sg). Odbywa się to poprzez wzrost popytu na pracę (DQ. W ten sposób kształtują się wzajemne zależności popytu i podaży. Zależności te na rynku produktów wyznaczają cenę towarów, natomiast na rynku pracy kształtują wysokość płac, czyli cenę pracy. Należy zwrócić uwagę na fakt, że między rynkiem produktów i rynkiem pracy zachodzi sprzężenie zwrotne. Wzmożony popyt na towary (wzrost wydatków konsumentów) prowadzi do wzrostu podaży towarów na rynku, co z kolei prowadzi do wzrostu popytu na pracę i w formie płacy za pracę doprowadza do wzrostu dochodów konsumentów.

Funkcjonowanie rynku pracy jest istotnym warunkiem i czynnikiem rozwoju gospodarki. Rynek pracy powinien jednocześnie realizować cele społeczne, tj. prawo człowieka do pracy. Zgodnie z artykułem XXII Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka,

Opracował: prof. WSNHiD dr hab. Paweł Churski