8598055163

TEORETYCZNE PODSTA WY RYNKU PRACY

fundamentalne znaczenie w zrozumieniu mechanizmów działania rynku pracy, gdzie decyzję kupna i sprzedaży podejmuje również „towar". Przedstawiciele (neo)klasycznej szkoły ekonomii zwracają uwagę na znaczenie swobody wchodzenia i wychodzenia z rynku pracy. Twierdzą oni, że w procesie osiągania równowagi rynku pracy kształtują się: poziom płac, powstają nowe i zanikają stare zawody oraz dokonuje się alokacja zasobów pracy, od której sprawności w dużej mierze zależy rozwój gospodarczy danego obszaru. Jak piszą A.Francik i A.Pocztowski (1993, s. 9) „...centralnym paradygmatem w klasycznym modelu rynku pracy jest zasada krańcowej użyteczności, którą wykorzystuje

się do wyjaśniania powstawania podaży i popytu na rynku pracy.......Płaca będąca ceną

pracy stanowi mechanizm równoważenia popytu i podaży". Założenia (neo)klasycznego modelu rynku pracy dopuszczają istnienie tylko krótkotrwałego bezrobocia frykcyjnego. Istniejące w wielu krajach bezrobocie wyjaśnia się działaniem czynników zewnętrznych zaburzających funkcjonowanie wolnego rynku pracy, a przede wszystkim powodujących ograniczenie elastyczności płac.

Krytycy opartego na (neo)klasycznej teorii ekonomii, konkurencyjnego modelu rynku pracy zarzucają mu głównie zbyt duże uproszczenie rzeczywistości zwracając uwagę na fakt, że usztywnienie cen, które postrzegane jest przez (neo)klasyków za podstawową przyczynę zaburzeń w funkcjonowaniu rynku pracy nie jest powodowane tylko przez czynniki zewnętrzne ale również podmioty funkcjonujące na tym rynku, np. pracodawców.

Klasyczny model rynku pracy znajduje zastosowanie we współcześnie funkcjonujących systemach gospodarczych. Mechanizm działania konkurencyjnego rynku pracy ulega jednak licznym modyfikacjom będącym konsekwencją interwencjonizmu państwowego wywołanego uwarunkowaniami społecznymi i politycznymi. Stan ten charakteryzuje zarówno system gospodarki nakazowo-rozdzielczej jak i rynkowej przyczyniając się w konsekwencji do intensywnego rozwoju gospodarki mieszanej. W gospodarce nakazowo-rozdzielczej rynek pracy postrzega się jako rezultat stosunków towarowo-pieniężnych. W systemie tym nie istnieje możliwość swobodnego prowadzenia polityki zatrudnienia przez zakład pracy. Operuje się kategorią bilansu siły roboczej. Nie prowadzi się również rachunku ekonomicznego dla oceny opłacalności substytucji pracy żywej przez uprzedmiotowioną. W gospodarce rynkowej interwencjonizm państwowy przybiera nieporównywalnie mniejszy zasięg i ma na celu, przede wszystkim łagodzenie negatywnych społecznie konsekwencji

Opracował: prof. WSNHiD dr hab. Paweł Churski