TEORETYCZNE PODSTAWY RYNKU PRACY
stwierdza tak jak A.Lipowski (1988, s.9), że "od mechanizmu rynkowego trzeba odróżnić rynek jako stan wolnego i ciągłego obrotu".
Rynek pełni funkcję regulatora procesów gospodarczych. Jak stwierdza A.Jabłońska (1996, s.32) "...poprzez grę popytu i podaży rynek dokonuje obiektywnej wyceny poszczególnych towarów, czyli ustala ich ceny. Cena jest dla poszczególnych podmiotów informacją o przebiegu procesów gospodarczych; jest parametrem, który umożliwia im przeprowadzenie poprawnego rachunku ekonomicznego. Przeprowadzenie poprawnego rachunku ekonomicznego, czyli podjęcie ekonomicznie uzasadnionych decyzji, warunkuje racjonalne rozdysponowanie zasobów między poszczególnymi dziedzinami wytwarzania, warunkuje dopasowanie struktury produkcji do struktury społecznego zapotrzebowania". Szczegółowe funkcje rynku uzależnione są od jego rodzajów.
Pojęcie rynku jest pojęciem bardzo szerokim. Rynek obejmuje różne rodzaje transakcji kupna i sprzedaży. Według A.Jabłońskiej (1996) stwarza to możliwość wyróżnienia rodzajów rynku stosując wiele kryteriów (patrz tabela 1).
Tabela 1
Klasyfikacja rodzajów rynków
Kryteria klasyfikacji |
Rodzaje rynków |
Przedmiot obrotu |
* rynek dóbr i usług konsumpcyjnych, * rynek czynników produkcji (ziemi, pracy, kapitału) |
Zasięg geograficzny |
* rynek lokalny, * rynek regionalny, * rynek krajowy, * rynek międzynarodowy, * rynek światowy |
Sytuacja rynkowa |
* rynek sprzedawcy - charakteryzujący się długotrwałą przewagą popytu nad podażą, co stawia sprzedawcę w pozycji uprzywilejowanej na rynku, * rynek nabywcy - charakteryzujący się nadwyżką podaży nad popytem i oznaczający uprzywilejowaną pozycję nabywców na rynku |
Stopień jednorodności |
* rynek homogeniczny - np. rynek ropy naftowej, rynek pszenicy, * rynek heterogeniczny - rynek pracy charakteryzujący się wysokim stopniem segmentacji |
Opracował: prof. WSNHiD dr hab. Paweł Churski