8598055174

TEORETYCZNE PODSTAWY RYNKU PRACY

Kryteria klasyfikacji	Rodzaje rynków
Stopień wyrównania cen	*    rynek doskonały - charakteryzujący się spełnieniem trzech warunków: przejrzystości, racjonalności aktów kupna i sprzedaży oraz jednorodności dóbr^1, *    rynek niedoskonały - nie spełniający powyższych warunków
Stopień ingerencji państwa	*    rynek wolnokonkurencyjny - rynek drobnych producentów i konsumentów charakteryzujący się brakiem ingerencji w mechanizm rynkowy. Rynki te są charakterystyczne dla pierwszego stadium kapitalizmu - wiek XIX. *    rynek oligopolistyczny i monopolistyczny - rynek wielkich sprzedawców (jednego w przypadku rynku monopolistycznego lub kilku w przypadku rynku oligopolistycznego), którzy kształtują stosunki rynkowe. Są to rynki charakterystyczne dla drugiego stadium kapitalizmu odpowiadającemu przełomowi XIX i XX w. *    rynek ułomny - rynek na którym z jednej strony znajdują się prawie wyłącznie przedsiębiorstwa uspołecznione, a z drugiej indywidualni konsumenci. Mechanizm rynkowy w przypadku tego rynku jest ograniczony decyzjami państwa ustalającymi ceny na poziomie równoważącym podaż z popytem. Rynek ułomny występuje w warunkach gospodarki socjalistycznej. *    rynek o zróżnicowanym poziomie interwencjonizmu państwowego- jest rynkiem funkcjonującym w warunkach gospodarki mieszanej. Rynek ten charakteryzuje się zróżnicowanym poziomem interwencjonizmu państwowego, którego celem jest ograniczenie funkcjonowania wolnego rynku wynikające z konieczności łagodzenia negatywnych zjawisk społecznych będących rezultatem działania mechanizmu rynkowego.

Źródło: Opracowanie własne

Stan i mechanizm działania rynku uzależnione są przede wszystkim od rodzaju systemu gospodarczego w ramach, którego działa ten rynek. W większości krajów, w tym również obecnie w Polsce mamy do czynienia z gospodarką mieszaną. W jej ramach funkcjonuje rynek charakteryzujący się zróżnicowanym poziomem interwencjonizmu państwowego. W gospodarce mieszanej państwo i sektor prywatny współuczestniczą w rozwiązywaniu problemów gospodarczych. Państwo kontroluje znaczną część produkcji za pomocą podatków i płatności transferowych. Kształtuje ono również popyt i podaż poprzez dostarczanie dóbr i usług publicznych, jak obrona narodowa czy bezpieczeństwo wewnętrzne. Kontroluje też zakres, w jakim jednostki mogą kierować

1

Przejrzystość oznacza, że sprzedający i kupujący dysponują pełnymi informacjami o cenach płaconych za dany towar. Racjonalność aktów kupna i sprzedaży oznacza, że sprzedający i kupujący podejmują swe decyzje wyłącznie na podstawie cen, bez wpływu czynników pozacenowych. Jednorodność dóbr oznacza, że towary posiadające jednakowe cechy fizyczne są postrzegane przez nabywców jako jednakowe, niezależnie od tego, jaki producent je wyprodukował (por. A. Jabłońska , 1996).

Opracował: prof. WSNHiD dr hab. Paweł Churski