viewero

Teoretyczne podstawy Testów Matryc Ravena I Skal Słownikowych

Twierdzenia mówiące, że Testy Matryc mierzą zdolność do równoczesnego zapamiętania kilku zmiennych są mylące. Ilustracją może tu być praca, którą zrealizowali Jacobs 1 Vandcvcnter (1968. 1972), publikując Jedną z najlepszych analiz poświęconych procesom myślenia pojęciowego (analitycznego) niezbędnym do rozwiązania problemów. Wśród wniosków, Jakie sformułowali, znajdujemy sugestię, źc trudniejsze zadania uwzględniają równocześnie więcej zmiennych. Niestety, zbiór pozycji opartych na tych zasadach nie tworzył skali (w rozumieniu Item Response TI\eory). Również Hornke 1 Habon (1984) stwierdzili, źc nie da się przewidzieć trudności pozycji na podstawie znajomości zasad Ich konstrukcji. Z drugiej jednak strony. Jak Jest o tym mowa w rozdziale Dodatek, Vodegcl-Matzcn (1994) wychodząc z założeń, które sformułowali Carpenter. Just 1 Shell (1990), była w stanic stworzyć zbiór pozycji, których trudność można było przewidzieć na podstawie reguł ich konstrukcji. Stwierdziła też. że osoby uzyskujące wyższe wyniki poświęcały wlęcą) czasu na wstępną analizę perccpcyjną zadań przed dokonaniem wyboru rozwiązania. Sugeruje to. że osoby uzyskujące wysokie wynikł mogą być w stanic utrzymywać więcej Informacji w pamięci krótkotrwałej. Jest też Jednak możliwe, że wkładają one więcej wysiłku w wykonanie zadania.

Słuszniejsza byłaby teza. że Testy Matryc mierzą zdolność do tworzenia pojęć wyższego rzędu, które ułatwiają myślenie o złożonych sytuacjach l wydarzeniach. Stanowisko to mogą zilustrować badania Piageta nad stałością objętości: to nie .zdolność do równoczesnego uwzględnienia długości, szerokości 1 wysokości" Jest potrzebna do zachowania stałości, ale posiadanie pojęcia objętości. Jedno zintegrowane pojęcie umożliwia podsumowanie trzech wymiarów, pozwala także rozbić Je na te trzy wymiary, gdy zachodzi taka potrzeba. Edukcja wymaga aktywnego, a nic reprodukcyjnego procesu percepcji. Dotyczy umiejętności dostrzegania - stawiania problemów - zarówno w przypadku rozwiązywania problemu. Jak i stwierdzania, że dane rozwiązanie Jest zgodne ze wszystkimi dostępnymi danymi.

Takie procesy często mają charakter niewerbalny: zależą od przebłysków Intuicji zbyt szybkich, by zaasymllować je w Języku. Dobrą tego ilustracją są prace Broadbcnta 1 Astona (1978). którzy stwierdzili, źc zdolność do posługiwania się komputerową symulacją brytyjskiego systemu ekonomicznego nie była związana ze zdolnością do odpowiadania na dotyczące go pytania. Wykazali oni, źc choć logika werbalna nie była w stanie poradzić sobie z systemem, na który składało się tak wiele złożonych. Interakcyjnych, zawierających sprzężenia zwrotne pętli, niektóre osoby nauczyły się z niego korzystać. Podobnie Colcs (1986) wykazał, że ludzie zwykle nie są zdolni do zwerbalizowania logiki złożonej moralności rządzącej Ich zachowaniem. Kelly I Peak (1984) w wyjątkowo pomysłowym badaniu stwierdzili, źc cl. którzy radzili sobie ze skomplikowanymi problemami klasyfikacyjnymi przedstawionymi w formie werbalnej, stanowili zupełnie inną grupę niż ci. którzy radzili sobie z podobnymi problemami, ale przedstawionymi w formie niewerbalnej.

Zdolności reprodukcyjne. Testy Matryc opracowano w celu mierzenia zdolności edukcyjnych w taki sposób, który choć zasadniczo zależy od nabytych pojęć 1 symboli, pozwala na uzyskanie wyników w minimalnym stopniu skażonych wariancją związaną z Jednostkową I grupową znajomością symboli niosących znaczenia kulturowe.

Natomiast Skale Słownikowe Mili Hill opracowano po to. by można było różnicować ludzi w zakresie wiedzy 1 zdolności do reprodukcji kulturowego zasobu pojęć werbalnych. Powodzenie w wykonywaniu wielu zadań, szczególnie w przypadku zdawania egzaminów, zależy od znajomości 1 biegłości posługiwania się tym zasobem pojęć. Jednakże należy uważać, by odróżnić zdolność do zrozumienia pojęcia i zdolność do Jego wyjaśnienia. Zdolności eduk-cyjnc umożliwiają rozwój zrozumienia. Natomiast oddanie pojęcia za pomocą słów wymaga sprawności językowej.

Zdolności edukcyjne i reprodukcyjne - nowe badania.

Dotychczas w dyskusji zakładaliśmy prawdziwość wniosków Spcarmana; rozgorzał Jednak spór dotyczący dwóch kwestii: (a) modelu czynnikowo-analitycznego, najlepiej opisującego wzorzec korelacji pomiędzy testami oraz tego. czy w przypadku zdolności umysłowych istnieje czynnik ogólny, stanowiący przeciwieństwo zbioru procedur właściwych do rozwiązywania określonego typu problemów: (b) tego/czy czynnik g składa się z dwóch różnych zdolności - edukcyjnych i reprodukcyjnych - które ściśle ze sobą

ku