57
57
mniej stanowią one kontynuację zjawisk dostrzeganych w KPL, zarówno pod względem terytorialnym, jak i rzeczowym. Na 8 pochodzących z Niżu Polskiego stanowiskach KAK (mapa 2), wystąpiły w równowadze amfory kuliste oraz siekierki z krzemienia pasiastego. Jedynie z Gdańska pochodzi znaleziony w morzu okrągły pa ciorek bursztynowy z ornamentem krzyża (Wiślański 1966, 139). I
Tabela 2. Znaleziska wodne KAK
56 . , . ,
iż dotyczy ona specyficznej kategorii źródłowej, jaką stanowią
zespoły z substratem amfor.
W zakresie 41 znanych z Niżu Polskiego stanowisk ICPL, wy różnić można 5 przypadków odnalezienia zabytków w rzekach (Białośliwie, Ognica, Owińska, Poznań, Trzebiatów), po 2 przypadk; znalezisk w stawach (Malankowo, Świętosław) i "studniach" (Ko korzyn, Świątniki) oraz jeden wypadek, gdy wystąpiły one w źród le wody (Biskupin). Pozostałe 31 znalezisk pochodzi z głębokich pokładów torfów lub bagien (z reguły 2-3 m pod powierzchnią gruntu).
Problem ewentualnych konstrukcji "ofiarnych” znanych sze roko z Danii (Becker 1947), pozostać musi na obecnym etapie ba dań nierozstrzygnięty. L. Gabałówna sugerowała wprawdzie wystąpienie ich w Złotowie i Grójcu, lecz brak jest na ten temat ści słych danych potwierdzonych metodą wykopaliskową (Gabałówm 1964, 29 n.). Pozostałe stanowiska dostarczyły wiadomości co dci składu przedmiotowego zabytków, nie wnosząc informacji w zakre sie szerszych założeń przestrzennych.
Znaleziska bagienne KAK należą do rzadkości (tab. 2). Nie,
Lp. |
Miejscowość |
Naczynia |
Sie kiery |
Ozdo- by |
Położenie | |||
amfo ry |
frag ment |
torf |
rzeka |
inne | ||||
1 |
Barcin |
1 |
1 |
1 |
X |
__i | ||
2 |
Bardy |
1 |
X |
— | ||||
3 |
Charnowo |
1 |
X | |||||
4 |
Gdańsk |
1 |
morze | |||||
5 |
Janiewice st. 1 |
1 |
X |
—1 | ||||
6 |
Lipnica |
1 |
X | |||||
7 |
Nowe Miasto |
2 |
X |
_J. | ||||
8 |
Żykowo |
1 |
X |
-i |
Mapa 2. Rozmieszczenie znalezisk wodnych KAK
W zakresie terytorialnym większość znalezisk (6) umiejscowiona jest na Pomorzu, zaś po jednym w Wielkopolsce (Nowe Miasto) i na ziemi chełmińskiej (Lipnica). Za wyjątkiem dwóch siekier krzemiennych, wydobytych z Warty pod Nowym Miastem, oraz Paciorka bursztynowego z Gdańska, pozostałe zabytki wystąpiły w środowisku bagienno-torfowym, bez śladów dodatkowych konstrukcji.
Podobnie jak w KPL, siekierki nieco częściej wystąpiły na omorzu (3 przypadki) niż w Wielkopolsce (1 przypadek). Ich Przynależność kulturowa do KAK nie jest wprawdzie bezsporna, mień W1SlCe Prawd°P°dobna' ze względu na rodzaj surowca (krze-1Qo" pasiasty) i sposób wykonania (całkowite gładzenie) (Balcer
208).
BezP°średnią kontynuację zabiegów stosowanych wobec naczyń tych* 1Udn°SC KPL' stan°wią ślady uszkodzeń szyjek amfor kulis-jest 2 pomorskich stanowisk w Barcinie oraz Bardach. Fakt ten zazn ° tYle istotnY' ze właśnie na Pomorzu występują, jak wyżej od aczyliśmy, uszkadzane amfory KPL chronologicznie późniejsze W2?150*0* wielkopolsk°-chełmińskich. Aspekt ofiarny fenomenu 10 u wody nie wygasa więc z końcem fazy wióreckiej KPL, jak