Konspekt do ćwiczeń z neurologii dla studentów Fizjoterapii. Opracowała dr Joanna Statek
-^Poruszanie przeciw wyimaginowanemu oporowi: „chodzenie przez bagno”, „mieszanie ciągnącej się masy”, pchanie czegoś ciężkiego przed sobą, odpychanie lub przyciąganie czegoś.
->Ruchy na podłożu, np. na ścianie, podłodze, stole. Ćwiczenia celowania (precyzja): pacjent powinien wskazywać ręką lub stopą punkty np. na własnym ciele. Ważne jest, aby pacjent wykonywał to ćwiczenie przy odprężonej postawie i bez przymusu. Wspieranie przez terapeutę lub zastosowanie mankietów ciężarkowych może być pomocne.
->Gdy kontrola drżenia zamiarowego jest niemożliwa: wyszkolić mechanizmy kompensacyjne i triki, mające na celu zredukowanie ruchów nieskoordynowanych, np. przy wszystkich ruchach ramion przyciskać łokcie do ciała, splatać razem ręce lub rękę unieruchomić drugą przy nadgarstku; poruszać się wzdłuż jakiejś płaszczyzny, ciągnąć stopy po podłodze, poruszać ramionami wzdłuż ściany lub powierzchni stołu, przy staniu lub chodzeniu w celu zmniejszenia ataksji tułowia skrzyżować ręce na plecach lub z przodu , położyć ręce na grzebieniu k. biodrowej i napinać ramiona ku tyłowi i w dół.
S Każdy pacjent reaguje różnie na różne mechanizmy kompensujące i dlatego zawsze należy wypróbowywać nowe możliwości.
>Doskonalenie równowagi: stabilizacja pozycji wyjściowej przez: powolne narastanie lub zmniejszanie oporu jednostronne lub naprzemienne, szybkie i nieoczekiwane stwarzanie oporu, nagłe usunięcie oporu (stabilizacja odruchowa). W celu potęgowania efektu należy przy stabilizacji zamknąć oczy.
■S Zmianę stopnia trudności pozycji wyjściowej uzyskuje się przez:
wybór pozycji wyjściowej zgodnie z rozwojem dziecka: leżenie na brzuchu, na plecach, na boku, stanie na czworaka, siedzenie z wyciągniętymi nogami, siedzenie na piętach, siedzenie boczne, klęczenie, klęczenie na jednym kolanie, stanie na „niedźwiedzia”, stanie na dwóch i na jednej nodze, zwiększanie lub zmniejszanie powierzchni podporu przy pozycji wyjściowej, np. stanie w rozkroku lub wykroku; dążenie do destabilizacji podłoża przez wykorzystanie piłki pezzi, huśtawki, trampoliny, ruchomej platformy, miękkiej maty, poduszek pneumatycznych, bączka sportowego, rulonu do siedzenia; chodzenie po piasku, ściółce leśnej. Przemieszczanie punktu ciężkości w danej pozycji wyjściowej przez przemieszczenie ciężaru lub ćwiczenia asymetryczne np. uniesienie ramienia w bok.
SPomoce dla pacjenta, przybliżanie/aproksymacja/ wykonywana przez terapeutę: miednicy, barków lub głowy, kontrolowanie w lustrze, napinanie całego ciała, oparcie lub podparcie o ścianę, np. przy siedzeniu lub staniu.
> Trening chodu: chodzenie z napiętym tułowiem lub pomocami. Chodzenie przeciwko oporowi przy miednicy lub barkach (chód sztormowy). Podczas chodzenia pchać przed sobą coś ciężkiego. Chodzenie po zaznaczonych polach, chodzić-sunąć stopami po podłodze, nauka chodzenia z pomocą chodzika, chodzenie z ciężarkami, chodzenie przy prowadzeniu oporowym.
> Doskonalenie czucia ułożenia (przy ataksji tylnosznurowej): np. według metody Feldenkraisa, koncentrowanie się na odczuwaniu ustawienia stawów z zamkniętymi oczami: początkowe ustawienie stawów w pełnym odchyleniu, później ruchy w środkowych obszarach zakresu ruchu. Stymulacja receptorów stawowych przez „push and puli”- pchaj i ciągnij. Utrzymywanie pozycji kończyny z zamkniętymi oczami w bezruchu bez jej opuszczania. Przyjąć pozycję stawów po stronie upośledzonej, następnie pacjent powinien powtórzyć ją po stronie zdrowej lub odwrotnie. Przy jednostronnych zaburzeniach czucia ułożenia pomaga skoncentrowana wizualizacja przeniesienia odczuwania położenia ze strony zdrowej na upośledzoną.
Różnicowanie pomiędzy ataksjątylnosznurowąa móżdżkową
Ataksja tyinosznurowa |
Ataksja móżdżkowa | |
Czucie głębokie |
mniej lub bardziej zaburzone |
niezaburzone |
Wyrównanie przez kontrolę wzroku |
istnieje |
brak |
Odruchy głębokie |
osłabione lub zniesione |
lekko osłabione |
Oczopląs |
nie występuje |
zwykle występuje |
Zaburzenia mowy |
nie występują |
czasem występują |
Zaburzenia w postawie ciała |
nie występują |
występują |
Chód |
tylnosznurowy |
móżdżkowy |