74521 Obraz (2525)

250

Wiadomo, że na warstwie tlenkowej, często o charakterze półprzewodnikowym, całkowicie inaczej niż na czystej powierzchni metalicznej osadza się meta] w procesie katodowym (lub nie osadza się wcale). Plamy tłuszczu z kolei mają własności hydrofobowe i blokują zwilżanie powierzchni roztworem elektrolitu, a przylepione do nich zanieczyszczenia mechaniczne mogą niekorzystnie zmieniać strukturę osadzanej warstwy. Jeśli zatem nie oczyścimy dokładnie powierzchni metalu, to otrzymamy w efekcie powłokę porowatą, nietrwałą i łuszczącą się. Proces dokładnego oczyszczenia powierzchni przed naniesieniem powłoki galwanicznej jest wobec tego czynnością tak samo ważną jak samo elektroosadzame.

Obróbka wstępna podłoża obejmuje następujące etapy technologiczne:

1. Obróbka mechaniczna.

a)    szlifowanie za pomocą materiałów ściernych o różnych grubościach ziaren (poczynając od stosowania najgrubszej granulacji); stosuje się tu różne materiały ścierne, takie jak piaski kwarcowe, papiery ścierne lub - w szczególnych przypadkach - pasty diamentowe;

b)    polerowanie prowadzi się za pomocą drobnoziarnistych materiałów ściernych, denku glinu, taśm sukiennych lub past polerowniczych nakładanych na miękkie podłoże; przykłady najczęściej stosowanych past polerowniczych w tab. 18.1;

c)    obróbka przedmiotów w bębnach prowadzona np. według punktów (a) i (b), jest zwykle stosowana przed nanoszeniem powłoki galwanicznej na dużą ilość drobnych przedmiotów (wkręty, nakrętki itp.);

Tabela 18.1

Przykłady kompozycji past polerowniczych stosowanych w przemyśle

	I Polerowany metal podłoża	Nazwa pasty	Składniki	% wagowy składnika
	Cynk, miedź,		Cr3Oj	35,6
	stopy cynk-miedź		cerezyna	35,6
		glinowo-chromowa	A1203	13,4
			stearyna	8,8
			łój techniczny .	4,4
			terpentyna	n
	Stałe,		Fe2Oj (krokus)	35,5
	powłoki miedziane		Cr2Oj	35,5
	i niklowe	chromowo-krokusowa	stearyna	22,4
			kwas oleinowy	4,4
			parafina	W
1 Mosiądz			petrolatum	----1 25,0
		chromowa	Cr20,	70,0
1			kwas oleinowy	5,0

25J

d)    szczotkowanie polega na czyszczeniu powierzchni wirującymi szczotkami drucianymi i różnej twardości włosia szczotki (druty stalowe, mosiężne, miedziane);

e)    piaskowanie lub kwarcowanie prowadzi się za pomocą różnego typu dmuchaw wyrzucających piasek zwykły lub kwarcowy pod regulowanym ciśnieniem; strumień piasku usuwa warstwy tlenkowe lub zanieczyszczeń..: mechaniczne.

2.    Odtłuszczanie.

Jest operacją technologiczną zależną od rodzaju tłuszczowych zanieczyszczeń znajdujących się na powierzchni metalu podłoża, zwykle uprzednie wypolerowanej. Zasadniczo stosuje się następujące sposoby postępowania:

a)    usuwanie z powierzchni w rozpuszczalnikach niewodnych zarówno tłuszczów zmydlających się jak i niezmydłających się; stosuje się zwykłe naftę, benzynę, toluen (Uwaga! Ciecze palne, podobnie jak ich pary), trójchloroetylen (tri), czterochlorek węgla, ksyleny itp.;

b)    chemiczne odtłuszczanie alkaliami prowadzi do zmydlania tłuszczów i powstania na powierzchni metalu mydeł zmywalnych wodą;

c)    odtłuszczanie elektrolityczne polegające na zemulgowaniu tłuszczóa i olejów burzliwie wydzielającym się wodorem (proces katodowy) lub tiara (w procesie anodowym) prowadzi się przeważnie w kąpielach alkalicznych z dodatkiem inhibitujących soli fosforanowych; dla większości metali „technicznych” elektrolizę prowadzi się w czasie do 3 minut przy gęstości prąd* od 3 do 10 A dm²;

d)    odtłuszczanie z zastosowaniem sond ultradźwiękowych pozwalających na usuwanie zanieczyszczeń z głębi rys i porów znajdujących się na powiece-chni podłoża.

3.    Trawienie powierzchni.

Chemiczne lub elektrochemiczne trawienie powierzchni ma na edu zaktywowanie jej i usunięcie warstw tlenkowych, które mogą samorarai pojawić się po procesach polerowania lub odtłuszczania.

a)    trawienie stopów żelaza (stali) polega na rozpuszczeniu tlenków pif możliwie dokładnym unikaniu „nadtrawienia”, czyli dodatkowej wdfp/j chemicznej powierzchni podłoża:

Fe + Fe₃0₄ + H₂S0₄    > 4FeSO* + H₂0    (18.15)

b)    trawienie stopów miedzi (brązy, mosiądze) wykonuje się najoękńf w mieszaninach mocnych kwasów mineralnych, jak np. w 10%

(d = 1,19 g cm"³) w stężonym HNOj (d = 1,4 g cm"³) i po kilku sełnallfl w kąpieli do „trawienia z połyskiem”: 750 cm³ HNOj (d =* 1,4 g an"*V 1000 cm³ H₂S0₄ (d = 1,84 g cm"³), 30 g NaCl (stałego) i i l fosforanowe;

I (Uwaga! Wydzielają się szkodliwe i drażniące tlenki azotu.j