94296001

544 T. KOZNIKWSKI

1. Oddawna wiadomo, że w pewnych okolicach, szczególnie często występuje u mieszkańców zanik lub zwyrodnienie tarczyc polegające na rozroście tkanki łącznej z jednoczesnem zwyrodnieniem pęcherzyków. Zboczenie to patologiczne jest znane pod nazwą wola. Otóż również oddawna wiadomo, że u osób, dotkniętych wo-em, występuje szereg zaburzeń, które ogólnie nazwano kretynizmem. Zaburzenia te dotyczą w pierwszym rzędzie układu nerwowego, ¹ następnie spraw odżywczych rozmaitych narządów. Obok rozrostu gruczołu, który ulega zwyrodnieniu, spotykamy obrzęk natury śluzowej w tkance podskórnej (twarz, szyja) oraz zmiany w zakresie

I-czynności narządów płciowych a także upośledzenie wszelkich czynności umysłowych.

2. Ze zmiany wyżej przytoczone są zależne od zaniku funk--cyi gruczołów tarczowych, świadczą całe szeregi spostrzeżeń chirurgów, którzy usuwali całkowicie gruczoły tarczowe, chorobowo zmienione. \*\ przypadkach tych u znacznej liczby osób zauważono osobny rodzaj „charłactwa wskutek wycięcia gruczołu tarczowego" cachexia stn»ińpńva. które nie występowało, jeżeli choć drobne cząstki gruczołu zdrowego były pozostawione na miejscu. Wśród objawów chorobowych po wycięciu gruczołu tarczowego u ludzi dorostych na pierwszy plan występują objawy ze strony układu nerwowego: uczucie zmęczenia, bólu w kończynach, niemożność wykonywania żywszych ruchów; prócz tego występowały zmiany odżywcze w skórze i tkance podskórnej z powodu śluzowatego zwyrodnienia tkanki (myroedema postoperaHva). Równocześnie występowały także zmiany w zakresie czynności organów płciowych, oraz zmiany w stanie psychicznym: obniżenie funkcyj umysłowych, ospałość, melancholia. Zmiany te rozwijają się stopniowo z rożnem nasileniem, zawsze jednak doprowadzają do śmierci. U osobników młodych wycięcie tarczycy powoduje zmiany jeszcze bardziej różnorodne, które w sumie redukują się do zatrzymania rozwoju fizycznego i psychicznego, n. p. zatrzymanie rozrostu kości, rozwoju organów płciowych, a nadto przerost i zwyrodnienie przysadki mózgowej (Rogowiez).

Jeżeli wyżej opisane zaburzenia nie występowały, a takich przypadków spostrzegano około 30°_/0, to u takich osobników udawało się następnie stwierdzić przerost gruczołów tarczowych dodatkowych, które oczywiście przyjęły na siebie zastępczo czynności gruczołu tarczowego zwyczajnego.