i sposób porozumiewania zależy od dwóch podstawowych f0 ^Pakowania werbalnego i komunikowania niewerbalnego. Z rejmi my występują równocześnie, uzupełniając się. Tam, gdzie ucze^§SX ( osu komunikowania pozbawieni są kontaktu wzrokowego, pro nikowania ogranicza się jedynie do komunikowania werbain p w przypadku czytelników prasy do jego formy pisanej, zaś słuchaczy radia — do formy ustnej. .,, ;;||2S§si
i
komunikowanie wt RBAlNLCYf ROWE loimi ustni tom* poimni KOMUNIKOWANIE
niewerbalne/
ANALOGOWE
Język jest podstawowym środkiem komunikowania werbalnego. Dzięki niej„ wyrażane s;j znaczenia komunikowanych idei i uczuć, pod warunkiem, że dźwjęj.-i symbole są rozumiane przez wszystkich uczestników procesu komunikowania,^ że ma miejsce wspólnota semiotyczna. Język znalazł zastosowanie na kilku płajw znach. Jest on uż.ywany aby:
• określać, etykietować, wyznaczać, definiować myśli, uczucia, przedmioty, doświad-czenia w celu wymiany ich z innymi ludźmi;
• oceniać rzeczy, ludzi, uczucia zgodnie z posiadanym systemem postaw i wartości;
• prezentować i dyskutować wyniki własnych, życiowych doświadczeń, mówić o przeszłych wydarzeniach, o teraźniejszości i ewentualnych, hipotetycznych sytuacjach, które zaistnieją w przyszłości; język pozwala dzielić się doświadczeniami, dziedzictwem i wizją przyszłości;
• mówić o języku, o jego składni, strukturze, etc.
Zdaniem wielu badaczy, komunikowanie werbalne jest zdeterminowane przez pewne czynniki, z których najważniejsze to kultura i płeć. E. Hall wskazał, że narody zaliczane do tzw. wysokiego kontekstu kulturowego, jak np. Azjaci, mają problemy z wyrażaniem swoich uczuć i są podejrzliwi wobec rozmówcy. Natomiast społeczeństwa związane z zachodnią cywilizacją, np. Europejczycy czy Amerykanie, znajdujące się w grupie niskiego kontekstu kulturowego, cenią sobie jednoznaczność i precyzję językową w bezpośrednim komunikowaniu. Również płeć wpływa na werbalne komunikowanie. Wielu badaczy zwraca uwagę w swoich badaniach, że kreowanie znaczeń w grupach jest naznaczone męskim biasem. To właśnie mężczyźni dominowali i dominują, narzucając swój głos, zaś kobiety stanowią „grupę przytłumioną”. Komunikowanie mężczyzn cechuje autoprezentacja, zdecydowanie i nastawienie na osiągnięcie celu. Kobiety preferują porozumienie i budowę wspólnych więzi, są w większym stopniu niezdecydowane.
Wyróżniamy dwie formy komunikowania werbalnego: ustną i pisaną. Pierwsza związana jest z rozwojem mowy, druga pojawiła się wraz z wynalezienia pisma.