74844 IMGC47 (2)

Treści kształcenia 35

wiedzę o wszystkich czynnościach uczenia się uczniów jako swoiście odrębnych, co posłuży następnie jako podstawa wyboru przez nauczyciela właściwego postępowania.

2.3. Treści jawne i ukryte

Tak rozumiane przez nas treści kształcenia zawarte są w planach, programach, podręcznikach szkolnych i innych uzupełniających źródłach wiedzy. Nie wszystkie elementy treści (fakty, pojęcia, terminy, prawa i prawidłowości naukowe, zasady, teorie naukowe, hipotezy) są wyłożone explidte. Niektóre z nich zostały intencjonalnie lub nieintencjonalnie ukryte³³. Czasami się podkreśla, że edukacja szkolna realizuje program jawny i ukryty. Przygotowując do prac i udziału w życiu społecznym nie ukrywa, w jaki sposób się uczyć (program jawny), ale nie wyjaśnia, jak startując z bardzo zróżnicowanych pozycji społecznych uzyskiwać podobne rezultaty. Nie pomaga upośledzonym społecznie i ekonomicznie uczniom awansować; wręcz kamufluje reprodukowanie kultury grup dominujących przez to, że nazywa ją uniwersalną. Właściwie następuje reprodukcja społecznej i kulturowej nierówności; wpaja się uczniom, że to jest czymś naturalnym.

Ukryty program szkoły obejmuje:

—    oddziaływania, których znaczenie wychowawcze jest utajnione;

—    oddziaływania nieświadome pracowników szkoły i środowiska rówieśniczego na uczniów;

—    wpływy, jakie wywierają: organizacja całego systemu szkolnego i żyda codziennego w poszczególnych szkołach (typy szkół, czas trwania w nich nauki, sposoby przechodzenia na wyższe szczeble edukaq'i, zasady ustalania treśd kształcenia i budowania jawnych programów);

³³ Kędzierska )., Treśd kształcenia w pracy uczniów i nauczycieli (w:) Podstawy edukacji..., op. cit., s. 86.