75490 Segregator1 Strona2

b) część postępująca:

♦    wyjaśnienie procesów towarzyszących rozpuszczaniu substancji krystalicznych, tj. przejścia z układu o wysokiej symetrii do układu, którego składniki (jony) charakteryzują się stosunkowo dużą swobodą położenia i poruszania się;

♦    podsumowanie tej części zajęć stwierdzeniem, że uporządkowanie roztworu jest o wiele mniejsze niż uporządkowanie kryształu;

♦    podanie ważnego wniosku, iż w przyrodzie nieożywionej zasadą bardziej ogólną od egzoenerge-tyczności jest zwiększenie stopnia nieuporządkowania;

♦    wprowadzenie pojęcia entropii (#) jako kolejnej funkcji stanu, będącej właśnie miarą nieuporządkowania układu;

♦    ilościowe przedstawienie entropii: AS = ^;

♦    omówienie czynników wpływających na zmianę entropii, takich jak:

-    temperatura CS rośnie ze wzrostem T),

-    ciśnienie (# maleje ze wzrostemp),

-    rozpad wiązań (powoduje to wzrost #),

-    przemiany fazowe np. topnienie, parowanie (powodują spadek uporządkowania układu, czyli wzrost S);

♦    dla ciał krystalicznych w temperaturze zera bezwzględnego S = 0 (tzw. trzecia zasada termodynamiki);

♦    wprowadzenie drugiej zasady termodynamiki: „we wszeehświecie jako całości entropia zawsze rośnie”, co wiąże się z wyznaczaniem kierunku upływu czasu we wszeehświecie;

♦    dla porównania można wprowadzić drugą zasadę termodynamiki w brzmieniu: „w każdej przemianie samorzutnej, zachodzącej w układzie izolowanym# wzrasta” (jest to tzw. czynnik entropowy reakcji, decydujący o samorzutności procesu, szczególnie dla reakcji endoenergetycznych: AS > p);

♦    przedstawienie entropii także jako kryterium rozróżniania procesów odwracalnych i nieodwracalnych (na prostych przykładach serwetki lub kurzu w pokoju);

♦    omówienie przykładów procesów samoorganizacji istniejących w przyrodzie (np. krystalizacji soli na brzegu Morza Martwego) jako przypadków pozornego obniżania# w układzie - doprowadzenie do stwierdzenia, iż# jest wyprowadzana na zewnątrz układu;

♦    zakończenie filozoficznym stwierdzeniem, iż życie to szczególny przypadek usuwania entropii z organizmu żywego (definicja życia Issaca Asimowa).

81