79140 r40

Fantazje i wyobrażenia 91

Podobna zasada sprawdza się w przypadku opanowywania reguł pisowni poszczególnych wyrazów. Uczeń łatwiej zapamięta, że w wyrazie „jabłko” piszemy „ł'\ mimo że głoski tej nie słyszymy, gdy wyobrazi sobie, że „ł” to ogonek, na którym jabłko wisi na gałązce. Takie obrazowe uczenie się jest określane angielskojęzycznym terminem imaginery learning. Im weselszy i bardziej śmieszny obrazek, tym łatwiej zapamiętać informację¹.

Podróże w wyobraźni mogą zaprowadzić nas do nie otwartych źródeł naszego myślenia. Myślenie obrazami ma znaczenie w procesach kreatywnych. Jeśli ważnym dla nas celem wychowania jest właśnie kreatywność, to powinniśmy stymulować u uczniów rozwój tej umiejętności. Wiele wskazuje na to. ŻC znani badacze czy artyści ujrzeli swoje dzieła czy odkrycia najpierw jako obrazy. Jean Houston pisze o tym tak: „Wiele dzieci ma naturalny dar wizualizacji. Wizualne myślenie jest u nich niejednokrotnie wykształcone silniej niż werbalne. Nasz sytem wychowania i narzucone przezeń procesy werbalno-lineame odcinają dzieci od ich umiejętności myślenia obrazowego. Skutkiem tego są: pogorszenie wyników w szkole i kompleks niższości. Mimo iż z natury są inteligentne i zdolne, szybko tracą poczucie własnych zdolności i świadomości wiedzy -nie tylko na czas szkoły i wśród rówieśników, ale na ogół na całe życie”².

Jeśli chcemy przedostać się do „Obiecanej Ziemi Myślenia”, korzystne wydaje się podtrzymywanie umiejętności całościowego myślenia obrazami³. Wiele tematów lekcji możemy wzbogacić fantazjami, np.: podróż w wyobraźni przy okazji omawiania tematu: „Kosmos”, wewnętrzny obraz przy temacie: „Umieranie lasów”, dialog w wyobraźni pomiędzy dwoma osobami.

Ćwiczenia z wykorzystaniem wyobraźni i wizualizacji pomagają w przenikaniu w głąb naszej psychiki. Tak jak obrazy z naszych snów są konieczne dla rozwoju naszego ducha, tak ćwiczenia wyobraźni mogą pozytywnie wpłynąć na procesy fizyczne. Osobom chorym na raka proponuje się, żeby wyobrażali sobie siły uzdrawiające w ciele; ćwiczenia takie mogą przynieść korzystne rezultaty w leczeniu. Reinhard Tausch przeprowadza na przykład „medytacje przedśmiertne”, w czasie których uczestnicy wyobrażają sobie swoje ostatnie godziny. W czasie badań okazało się, że doświadczenia tego rodzaju powodują u większości uczestników pozytywne zmiany w ich życiu⁴.

W szkole zajmujemy się innymi problemami. Kiedy po zakończeniu ćwiczenia wyobraźni polecimy uczniom, żeby opowiedzieli lub narysowali obrazy, jakie pojawiły się, a następnie przysłuchujemy się temu lub przyglądamy bez komentarzy i interpretacji, stymulujemy wewnętrzny rozwój dzieci.

1

   Por. Venecek, 1982, 119ff, i Guttmann o. J.,14 f.

2

   Houston, 1984, 209.

3

   Por. Verster, 1986; Schlottke/Wahl. 1983, 80 i 81.

4

’ ⁴ Por. Tausch. 1985, 229 ff.