76606 skanowanie0032

Popularne teorie zarządzania lat osiemdziesiątych

Wielu pisarzy próbowało rozwinąć nowe, wizjonerskie modele i teorie zarządzania. Choć jest jeszcze zbyt wcześnie na ocenę ich wartości, prace takich 'autorów, jak William Ouchi, Thomas Peters i Robert Waterman, przyciągnęły uWagę wielu menedżerów.

popularne teorie zarządzania

Nowe, pomysłowe podejście do zarządzania, obejmujące m.in. model typu Z orak troskę o doskonałość.

model typu Z

Próba zintegrowania rozpowszechnionych praktyk gospodarowania w Stanach Zjednoczonych i w Japonii w jeden model pośredni.

Model Typu Z. Model typu Z, zgodnie z poglądem Williama Ouchi’ego z 1981 r.» jest próbą zintegrowania różnych praktyk gospodarczych rozpowszechnionych w Stanach Zjednoczonych i w Japonii w jeden model pośredni³⁹. Ouchi sugeruje, że jest wiele tradycyjnych firm amerykańskich (które nazywa firmami typu A) i wiele tradycyjnych firm japońskich (typ J). Ouchi twierdzi, że firmy tc różnią się od siebie pod siedmiona ważnymi względami, którymi są: 1) czas trwania zatrudnienia, 2) tryb podejmowania decyzji, 3) umiejscowienie odpowiedzialności, 4) szybkość oceny i awansu, 5) mechanizmy kontroli, 6) specjalizacja ścieżki kariery, 7) charakter troski o pracownika. Na przykład firmy japońskie odznaczają się możliwością dożywotniego zatrudnienia i zbiorowym podejmowaniem decyzji, podczas gdy w ich amerykańskich odpowiednikach oferuje się zatrudnienie krótkookresowe, a podejmowanie decyzji następuje indywidualnie.

.Ouchi zauważa również, że niektóre firmy amerykańskie uzyskujące szczególnie dobre wyniki (takie jak IBM, Hewlett-Packard Co., Eastman Kodak Company i The Procter & Gamble Co.) nie stosują się do typowego modelu A. Wykorzystują natomiast pewne podejście mieszane (typu Z), wykazujące jedną cechę typu A (odpowiedzialność indywidualna), trzy cechy typu J (zbiorowe podejmowanie decyzji, powolne awansowanie i całościową troskę o pracownika) oraz zmodyfikowane cechy odpowiadające pozostałym trzem wymiarom (np. długookresowe zatrudnienie jako przeciwieństwo zarówno krótkookresowego zatrudnienia typu A, jak i zatrudnienia dożywotniego typu J).

Idee Ouchi’ego spotkały się z dobrym przyjęciem menedżerów praktyków. Jego książka po opublikowaniu w 1981 r. przez kilka tygodni utrzymywała się na

92 I. Wprowadzenie do zarządzania

większości list bestsellerów, a wiele organizacji próbuje wprowadzić w życie jego sugestie. Pojawiły się jednak wątpliwości, czy badania Ouchi’ego były prowadzone z niezbędną dozą naukowości⁴⁰. Podobnie jak wiele innych przełomowych idei w nauce, model typu Z zostanie zapewne zastąpiony bardziej wyrafinowanymi i bardziej realistycznymi modelami, w miarę jak będziemy coraz głębiej poznawali międzynarodowe aspekty zarządzania. Zasługuje on jednak na specjalną uwagę, ponieważ istotnie przyczynił się do rozwoju teorii w skali globalnej.

Troska o doskonałość. Inną popularną teorią zarządzania jest tzw. ruch na rzecz doskonałości. Podejście to, po raz pierwszy przedstawione przez Thomasa J. Petersa i Roberta H. Watermana Jr.sugeruje, że „doskonałe” firmy, albo te, które mają długą, znaczoną sukcesami historię, robią pewne rzeczy w sposób systematyczny, który odróżnia je od innych firm. Podstawowy zespół cech, który —jak się zakłada — prowadzi do doskonałości, obejmuje: 1) terminowe załatwianie spraw, 2) ścisły kontakt z klientem, 3) popieranie autonomii i przedsiębiorczości, 4) maksymalizację wydajności pracy, 5) wykorzystanie bezpośredniego podejścia do kierowania, 6) zajmowanie się tym, na czym firma zna się najlepiej, 7) utrzymywanie prostej, mało rozczłonkowanej struktury organizacyjnej, 8) jednoczesne popieranie zarówno decentralizacji, jak i centralizacji. Wśród znanych firm, które — jak się przypuszcza— posiadają te cechy, można wymienić Digital Equipment Corp, Hewlett-Packard, IBM, Eastman Kodak, Procter & Gamble, Delta Air Lines, Intel Corp., Avon Products Inc., Maytag Corporation, The Walt Disney Company, The Dow Chemical Co. i du Pont. Ruch na rzecz doskonałości był również ważnym źródłem inspiracji dla innych teoretyków i naukowców zajmujących się zarządzaniem, chociaż i on nie ustrzegł się krytyki⁴².

Współczesne wyzwania zarządzania

Sprawą, które czyni pracę menedżera tak emocjonalną, jest nieustanne pojawianie się wciąż nowych wyzwań. W tej części rozdziału wskazujemy i pokrótce omawiamy szereg współczesnych wyzwań, przed którymi stają dziś wszyscy menedżerowie.

• współczesne wyzwania zarządzania

Obejmują globalizację działalności gospodarczej, jakość i wydajność, zmniejszanie rozmiarów produkcji i redukcję personelu, problemy własności, etyki i odpowiedzialności społecznej, a także różnorodność siły roboczej.

B Współcześni menedżerowie i dzisiejsze organizacje muszą stawiać czoło szerokiej gamie wyzwań w toku wykonywania swego posłannictwa. Globalizacja, jakość, wydajność oraz różnorodność siły roboczej pojawiły się jako ważne czynniki współczesnego otoczenia działalności gospodarczej. Grau Limited, europejski producent sprzętu transportowego

2. Ewolucja zarządzania 93