76345 IMGF93 (2)

cm artystycznym. Dzieło sztuki, w którym możliwe są przesunięcia i usu-jest wadliwe, jest obarczone grzechem niedoskonałości. Regularne rymy i dają poematowi piękno. Piękno to nie są plęknostki. To nic są tęcze me w wonnych trawach, to nie są srebrne księżyce nad szlochami, są perły w ustach lub na szyjach. Nie piękno*tkę daje rym, lecz piękno.

0    jako stosowne proporcje. Jako nieodwracalny stosunek części Me, piękno jako ład. Jest to ogród umysłowych radości, ogród darów, fm człowiek syci jedną z najbardziej właściwych mu potrzeb wzrusze-b i na powiewach zachwytu unosi się w błogie loty.

igą doskonałości jest trud, który wzbogaca pracę poetycką. Regularne rdległc stanowią utrudnienie poetyckiego rzemiosła. Wymagają one łnego bogactwa wyobraźni. Każda linia wierszowa jest terenem zam-d, z którego poeta wydobyć ma swój kruszec, ten właśnie, który mu jest my; poza teren, zamknięty możliwościami rymowymi, wyjścia nic ma; liwymi stają się łatwe kroki, które robią sie same przez się jako naj-jniejszy dalszy ciąg tego, co było. Szersza rozpiętość rymów wymaga iv większych zespołach słownych i zdaniowych, w większych masach iowych, w dłuższych rozwinięciach myśli poetyckiej. Obu właściwoś-ymu regularnego i odległego sprostać może jedynie bujna obfitość

1    poetyckich i działający wśród niej czuły, jasny, pewny siebie wybór, sów tych wyjdzie zwycięsko jedynie prawdziwy twórca. Dzisiaj, kiedy czasowymi formami poetyckimi posługują się z wprawą coraz liczniejsze mniej wartościowe pióra, wysuwanie postulatów, które utrudniają oslo, jest ratowaniem poezji przed wy sprzedażą.

tulowanie utrudnień jest takie drogą wynalazków poetyckich. W roz-roezji odegrał rym nieraz rolę podżegacza. Nieraz, aby rym stał się ry, trzeba było użyć nie znanego dotąd chwytu poetyckiego, trzeba ęgnąć po nowatorskie przełamanie trudności. Teren Unii wierszowej nwdzie zamknięty rymem, jak parkanem, ale wewnątrz linii wierszowej i wolność i w razie potrzeby umożUwia śmiałe nie znane ruchy słowa, konieczność pcha do wyzyskania możliwości swobody, istniejących nicach musu, narzuconego rymem, gdy korzystamy twórczo z prze-

strzeni międzyrymowych, tworzy się droga wynalazków poetyckich. Rym jest więc równocześnie pętem i skrzydłem.

Skrępowanie tu, wolność tam, czynią nam swobodę słodką, a ograniczenia swobody pożytecznymi. Jest z tym, jak z odczuwaniem wolności w ogóle. Dla człowieka, którego pamięć przechowuje wspomnienia czynów, móc wszystko robić byłoby męką. Tylko wtedy odczuwa się wolność jako radość, kiedy odbija się ona od granic.

A automatyzm?

Głośny dzisiaj we Francji nadrcalizm idzie dalej niż wszystkie dotychczasowe hasła wolności pisarskiej, natchnienia, bezpośredniości. Andrć Breton określa, w swym manifeście, nadrealizm jako „czysty automatyzm psychiczny, którym pisarz zamierza wyrazić rzeczywiste funkcjonowanie myśli”. Ma to być „dyktat myśli, odbywający się bez wszelkiej kontroli rozumu i poza wszelkimi troskami estetycznymi czy moralnymi".

Bardziej obrazowo przedstawia sic to w ustępie, w którym autor podaje, że tak powiem, ,,sposób użycia" proponowanej przez siebie myśli: „Usadowiwszy się w miejscu jak najbardziej sprzyjającym skupieniu się waszego ducha, każcie sobie przynieść przybory do pisania. Wejdźcie w stan najbardziej bierny i odbiorczy, jaki w sobie wytworzyć potraficie. Piszcie szybko, bez z góry przyjętego tematu, dostatecznie szybko, by nie móc zatrzymać w pamięci tego, co piszecie, i by nie ulec pokusie czytania tego, coście napisali. Czyńcie w ten sposób, jak długo wam się będzie podobało”.

Po tych cytatach zupełnie jasnymi stają się intencje nadrealizmu: jak na}-idealniejsza bierność wobec tego, co dzieje się z myślami pisarza, jak najwierniejsze i dlatego szybkie i bezrozumowe notowanie strumienia myśli ze wszystkimi jej odbiegami i zbiegami, ze wszystkimi przypadkowościami i luźnoś-ciami, z nictroszczcniem się o jakąkolwiek z góry przyjętą linię myśli. Zupełna bezplanowość, bezrozumowość, zupełny bezład pisania.

Zarzucano nadrealizmowi, że ulega nicziszczalnym ułudom. Jedni twierdzili, że czysty automatyzm psychiczny nie może istnieć przy pisaniu, skoro