89530 Picture7 (2)

^l>8

Chlor

Chlor rozpuszcza się w wodzie, tworząc tzw. wodę chlorową. Jest gazem silnie trującym. Tworzy tlenki: Cl₂0, CIO, CI0₂, C1₂0₅, Cl₂0₆, C1₂0₇ i kwasy: solny HC1, podchlorawy HCIO, chlorawy HC10₂, chlorowy HCIO3 i nadchlorowy HCIO4. Kwasy HC1 i HCIO4 należą do grupy najsilniejszych kwasów nieorganicznych. Tlenowe kwasy chloru oraz ich sole działają utleniająco. Duże zastosowanie w pirotechnice znajduje chloran potasu KCIO3, utleniający, wybuchowy, zwłaszcza po dodaniu małych ilości stężonego H₂S0₄. Kwas solny znajduje szerokie zastosowanie w praktyce.

Brom

Brom w normalnych warunkach jest cieczą o barwie brunatnej. Jego pary są trujące. Tworzy analogiczne połączenia jak chlor. Z wodą tworzy wodę bromową o właściwościach utleniających. Kwas HBr ma podobne właściwości do HC1. Kwasy tlenowe bromu wykazują analogiczne właściwości do tlenowych kwasów chloru. Należą do nich kwas podbromawy HBrO, bromawy HBr0₂, bromowy HBr0₃ i nadbromowy HBr0₄. Bromian potasu KB1O3 zachowuje się analogicznie jak KCIO3, spala gwałtownie różne substancje. Bromek sodu NaBr ma smak słony, podobny do NaCl, ma działanie uspokajające.

Jod

W normalnych warunkach jod jest ciałem stałym, sublimuje. W roztworze alkoholowym (jodyna) jest stosowany do dezynfekcji ran. Tworzy kwasy: jodo-wodór ITJ, kwas podjodawy I1JO, jodowy HJO3 i liczne kwasy nadjodowe oraz ich sole. Jodek potasu KJ i kwas jodowodorowy 1IJ znajdują szczególne zastosowanie w analizie chemicznej, w jodometrii, zajmującej się ilościowym oznaczaniem substancji utleniających. Podstawowe znaczenie ma tutaj reakcja wolnego jodu z tiosiarczanem sodu:

J₂ + 2 Na₂S₂0₃ = 2 NaJ + Na₂S₄0₍„

z zastosowaniem kleiku skrobiowego jako wskaźnika. Tworzy on z wydzielonym jodem intensywne fioletowo-niebieskie zabarwienie.

Astat

Astat jest pierwiastkiem otrzymywanym sztucznie. Ma 20 izotopów, które wykazują właściwości promieniotwórcze. Astat posiada cechy metal ie/uc.

1.18.9. Helowce, gazy szlachetne

Należą do nich hel (Ile), neon (Ne), argon (Ar), krypton (Kr), kscnon < i radon (Rn). Są gazami mało aktywnymi chemicznie. Występują u mul ilościach w powietrzu (oprócz Rn). Hel służy do napełniania halonów, u u stosowany jest w świetlówkach reklamowych. W ostatnich latach poznano p czenia helowców, tzw. związki klatratowe (klatkowe), w których alotm hel ców są zamykane w sieci przestrzennej różnych połączeń, a także takie z\\ t.i jak: heksafluoroplatynian ksenonu XePtF₆, fluorki XeF₂, Xcl », Nel, tli Xe0₃, Xc0₄.

1.18.10. Metale grup pobocznych (przejściowych)

W grupach pobocznych występują tylko metale, leli elektrony walem występują w orbitalach d i s. Należą do nich skandowce, tytanowce, wanmh " chromowce, manganowce, żelazowce, kobaltowce, niklowce, miedziowce i kowce. Pierwiastki te cechują się:

-    dużą skłonnością do tworzenia jonów kompleksowych,

-    różnorodnością stopni utlenienia,

-    barwą związków,

-    paramagnetyzmem związków.

Metale grup pobocznych, ich związki i stopy znajdują w praktyce różni stosowanie. Poniżej omówiono najważniejsze spośród nich.

Tytan

Tytan (Ti) jest srebrzystym metalem, trudno topliwym, o dużej wytr/yn ści mechanicznej, odpornym na działanie czynników korodujących, jest sl« kowo lekki. Tytan techniczny jest kruchy, natomiast im bardziej jest czysty, bardziej jest ciągliwy i giętki. Stosuje się go do produkcji folii tytani w przemyśle lotniczym i elektronicznym. Sproszkowany tytan służy do poi niania resztek gazów w lampach próżniowych, do osiągania wysokich pr* Tworzy związki przede wszystkim na M stopniu utlenienia, np I i(),.

Wanad

Wanad (V) jest •aebi/yslytn metalem, wysokotopliwym /nąjduje za-, w,ime |ako składnik •.topów, np stuli o du/c| twardości i udatnośu. /.ulic e/apn ta pi/id /mianami |> i iltukluts kiy*dulie/nc| w czasie udei/eń i w sów Stosowany )c.t do piodllki |l stali wanadowych, lodzi podwoili