84397 P6068803

lam/; przedstawiana również w malarstwie śnedntowiercznym. 3) dekoracyjny motyw arch. u kształcie wieżyczki lub aediculi, stosowany od gotyku, stanowiący zwieńczenie lub oprawę posągów, nagrobków, konfesji, stalli, ambon ftp.

balustrada ażurowa ścianka parapetowa stosowana w ogrodzeniach, do zabezpieczania mostów, schodów, tarasów, balkonów, galerii itp„ do podziałów wnętrza, np. w kościołach dla oddzielenia prezbiterium od nawy, do obramowania płaskiego dachu (- attykn) lub w celach czysto dekoracyj-

balustrady

nych do zwieńczenia śdan. B. składa się z cokołu, — tralek ażurowych płyt (w tym wypadku zwana również parapetem)lub i poręczy. Znane od starożytności; od renesansu popularne przede wszystkim b. tral-kows; b.z kutego żelaza charakterystyczne zwłaszcza dla okresu baroku; w XIXw. rozpowszechniły się b. żeliwne. W b. ślepej otwory części ażurowej są w tle zamknięte

banderola motyw dekoracyjny w formie

wstęgi o zawijających się końcach, zwykle z odpowiednim napisem, występujący głównie w malarstwie średniowiecznym.

belkowanie w porządkach klasycznych elementy poziome dźwigane przez kolumny, ideowo odpowiadające partii stropu. Klasyczne b. składa się z architrawu, fryzu i gzymsu, któtych forma zależy od danego -♦ porządku architektonicznego. W architekturze starożytnego Rzymu, wraz z rozwojem technik budowlanych i zastosowaniem cementu, zmniejsza się znaczenie konstrukcyjne b., które staje się często motywem dekoracji architektonicznej, stosowane jako zwieńczenie budynku, element kondygnacyjnego podziału ściany. W średniowiecznej arch. b, występuje sporadycznie, by powrócić w renesansie jako motyw dekoracyjny, wykorzystywany m.in. w nagrobkach architektonicznych, w portalach, naczółkach i obramieniach okien i drzwi, w ołtarzach; interpretowane swobodnie, ograniczone do krótkiego odcinka, przyjmujące formę b. wyłamanego, pozbawione jednego z elementów lub uzupełnione o fragmenty nie występujące w architekturze antycznej (np. dodatkowy pas ornamentu między fryzem a gzymsem). Modyfikacje formy b. trwają w okresie baroku, popularne stają się motywy b. przerwanego (zwłaszcza na początku XVII w.) lub giętego (po połowie XVII w.). Belkowanie zgodne z regułami antycznymi pojawia się ponownie w arch. klasy cysty cz-nej. B. jako motyw dekoracyjny występuje również w rzemiośle artystycznym, zwłaszcza w meblarstwie i złotnictwie.

blenda płytka wnęka w murze, w formie arkady lub okna (ślepa arkada, ślepe okno), stosowana zazwyczaj jako motyw dekoracyjny, mająca również znaczenie konstrukcyjne.

bluszcz motyw dekoracyjny występujący zazwyczaj w formie wici lub samych liści

0    kształcie serowatym, trój- lub pięrio-dzielnym, często z owocami; Stosowany od starożytności w architekturze (głowice, fry-zy, gzymsy, trzony kolumn), rzemiośle artyst (tkanina, mozaiki, emalie, ceramika), iluminagach i zdobnictwie książkowym (winiety). Szczególnie charakterystyczny dla ornamentyki gotyku i secesji.

boazeria drewniana okładzina pokrywająca w całości lub części płaszczyzny ścian, pełniąca zarazem funkge dekoracyjne

1    izolacyjne. Bywa rozczłonkowana architektonicznie, ozdabiana snycerką, intarsją, polichromią, pozostawiana w naturalnym drewnie, malowana, lakierowana lub złocona. B. stosowano w późnoantycznych pałacach ntymskićh, spotykane są w gotyku, szczególnie w krajach pn. Europy; stały się zasadniczym elementem dekoracji renesansowych wnętrz świeckich i kościelnych, zwłaszcza we Włoszech i Anglii. W okresie baroku były popularną dekoracją wnętrz pałacowych, szczególnie we Francji, Na przełomie XVII i XVIII w. b. pozostawiano w stanie naturalnym, powlekano jedynie drewno woskiem; od 1730 r. zaczęto je malować: najpierw na biało, później w jasnych, stonowanych kolorach: żółtym, perłowoszarym, jasnoniebieskim, zielonkawym; w okresie empiru wprowadzono b. mahoniowe. Do końca XVIIw. b. sięgały często poziomu gzymsu, natomiast w XVHIw. podnoszono je aż do faset. Zob. też —lamperia.

' bonia element, profil dekoracyjnego rowkowania płaszczyzny mura.

boniowanle dekoracyjne opracowanie lica muru przez profilowanie zewnętrznych krawędzi-poszczególnych ciosów budowlanych i tafli okładzin lub naśladowanie tego w tynku; również technikami malarskimi. Powstają w ten sposób poziome, a zwykle także i pionowe podziały rowkowe powierzchni. Boniowane bywają całe elewacje budynku, poszczególne kondygnacje, cokoły, odcinki ścian, narożniki, kolumny, pilastiy i obramienia otworów. Poszczególne typy b. zależne są od układu rowków (płytowy, pasowy), ukształtowania płyt (płaskie, wypukłe) oraz faktury ich powierzchni (polerowana, szlifowana, groszkowana, rustykowana itp.). W powszechne użycie weszło b. w architekturze rzymskiej. W średniowieczu występowało sporadycznie we francuskiej architekturze obronnej XII w.; w renesansie powróciło we wszystkich formach (gł. w architekturze pałacowej) i występuje nieprzerwanie aż po XX w. Niekiedy bi nazywa się jedynie dekoracyjny podział ściany za pomocą rowków tworzących gładkie pasy lub płyty, a wszelkie inne typy na2ywa się — rustyką.

różne rodzaje bonowania

bordiura dekoracyjne obramowanie tkaniny, płaskorzeźby, malowidła, grafiki w formie pasa wypełnionego ornamentem ciągłym, najczęściej geometrycznym lub roślinnym.