Bilinkiewicz4

138 Psychiatria

Badanie psychologiczne 139

Błędy w kontaktach z pacjentem

-    wypowiadanie zdawkowych i lakonicznych komentarzy;

-    nagłe odejście od tematu, nawet jeśli problem poroszony przez pacjent* niepokoi lekarza (lekarzowi chodzi o oszczędzenie pacjenta);

-    dosłowne traktowanie niedorzecznych (urojeniowych, rozkojarzonych) wypowiedzi lub wzywanie do udowodnienia ich prawdziwości:

-    pomniejszanie lub bagatelizowanie cierpień i dolegliwości opisywanych przez pacjenta;

-    wypytywanie z naciskiem, dociekanie i sondowanie;

-    sugerowanie odpowiedzi;

-    ocenianie, aprobata lub dezaprobata zachowań, zgadzanie się z chorobliwymi sądami chorego lub ich negowanie bez podania uzasadnienia dla swojej oceny. Należy też. unikać doradzania i uspokajania pacjenta: ..Głowa do góry". ..Wszystko będzie dobrze". ..Nic mu powodu do zmartwieniu". Tego rodzaju pocieszeń otoczenie nie szczędziło pacjentowi (np. z depresją) przed kontaktem z lekarzem i było źródłem irytacji chorego.

Badanie psychologiczne

Kola diagnozy psychologicznej w psychiatrii. Lekurz psychiatra w swojej pracy diagnostycznej, leczniczej i badawczej współpracuje z różnymi specjalistki także z psychologiem klinicznym. To współdziałanie, choć ma w psychiatrii długą tradycję, przedstawiało się różnie w kolejnych okresach raz-wuju psychologii klinicznej. W początkowym okresie, obok form rozwiniętych za właściwe uznaw ano także formy pracy psychologa jako laboranta lub technika Obecnie formy le można jedynie usprawiedliwiać niskimi kwalifikacjami psychologa lub brakiem rozeznania lekarza psychiatry w możliwościach psychologa klinicznego. Dlatego należy podkreślić, że psycholog nie wykonuje zleconych i ściśle określonych badań laboratoryjnych lub psychotechnicznych, w których psychiatra określa nie tylko problem, ale i cel oraz metodę bada* nia.

Badaniu psychologiczne mają bardziej złożony charakter i — choć Sianowi? tylko psychologiczny aspekt diagnozy zaburzeń — są jednak znacznie bardziej samodzielne. Rola badań psychologicznych w psychiatrii zależy w istotny spaw* od lego. jaki jest poziom komunikowania się psychiatry i psychologu ora/ innych specjalistów pracujących w zespole diagnostyczno-terapeutycznym instytucji psychiatrycznej lub psychologicznej. Poziom porozumienia między nimi okrrtb przydatność badań psychologicznych.

Badanie psychologiczne nie jest rutynowym badaniem dodatkowym, które zaleca się wszystkim pacjentom. Ze względu na to. iż jest to badanie złamać (najczęściej całościowe), ważne jest. aby na samym wstępie psychiatra i psytłufcf jasno określili potrzebę i cel badania.

Doświadczenia z tej współpracy wykazały, te pełne wykorzystanie ws/ysdkh umiejętności różnych specjalistów, w tym także terapeutycznych, rchabilitacyjn.wh

i profilaktycznych, gwarantuje model pracy w zespole diagnostyczno-leczniczym. Wówczas też istnieje szansa na w pełni partnerską współpracę. Członkowie takiego ze>potu najczęściej pracują zgodnie z zasadami leczniczej społeczności, do której każdy wnosi swoje specjalistyczne kompetencje zawodowe i osobiste potencjały, a w sprawach poznawania i pomocy pacjentom istnieje stała, codzienna wymiana informacji na temat diagnozy i postępów terapii. W tej formie pracy specjalne zlecanie badań ma rzadziej miejsce.

Zespołowy model pracy, ważny zwłaszcza w ośrodkach leczenia nerwic, terapii, alkoholizmu i uzależnień, ośrodkach dziennych iip.. wymaga też. aby liczba specjalistów była mniej więcej równa. Struktura organizacyjna wiciu instytucji lecznictwa psychiatrycznego jest jednak w przeważającej mierze taka. że na kilku lekarzy psychiatrów oddziału czy porudni przypada jeden psycholog, wówczas — zależnie od zadań tej instytucji — najbardziej uzasadniona jest funkcja i model pracy psychologa-konsultanta. który pracuje samodzielnie, wykonując zadania diagnostyczne i terapeutyczne.

Psycholog tylko wyjątkowo wykonuje wycinkowe badania, polegające na określeniu zaburzeń pojedynczych funkcji psychicznych. Ma to miejsce jedynie wówczas, gdy uzyskane w ten sposób w skaźniki są potrzebne do badań naukowych łub kontroli wyników leczenia.

Obecnie za najlepsze uważa się modele pracy zespołowej i konsultacyjnej.

Zadaniem badania psychologicznego jest poznanie i opracowanie psychologicznego aspektu całościowej diagnozy zaburzeń psychicznych u pacjenta. Dla zrozumienia zależności między badaniem psychiatrycznym i psychologicznym ważne jest, aby psychiatra znał specyfikę badania psychologicznego. Ta specyfika wynika przede wszystkim z odrębności kształcenia psychologa klinicznego.

Studia psychologiczne są studiami humanistycznymi, ujmującymi człowieka jako jednostkę, jako podmiot działań i prezentującymi związki człowieka z otoczeniem społecznym, kulturą i tradycją. Psycholog jest leż lepiej niż lekarz przygotowany do myślenia dedukcyjnego, rzadziej stosuje się czyste modele nauk przyrodniczych. Do poznania człowieka, jego cierpień i zabur/cń wnosi więc swoją wiedzę o zdrowiu i prawidłowym funkcjonowaniu, o prawidłowościach przebiegu procesów psychicznych, o rozwoju psychicznym człowieka w loku całego życia, o osobowościowych uwarunkowaniach zaburzeń i o zaburzeniach uwarunkowanych zasadami społecznego życia człowieka.

Zgodnie z taką wiedzą i orientacją poznawczą, psycholog kliniczny interpretuje zaburzenia psychiczne, nerwice, zaburzenia osobowości, uzależnienia, depresje iip. Właśnie ta odmienność, a me naginanie się do wymagań modeli czy Mo medycznych wzbogaca diagnozę zaburzeń psychicznych, czyniąc ją pełniejszą i niekiedy głębszą.

Rola diagnozy psychologicznej zależy więc mc tylko od jej trafności, ale tak/c od lego. ile nowych treści i nowego spojrzenia na pacjenta wnosi. Nie wykorzystuje się natomiast w pełni badania psychologicznego, gdy oczekuje się od tego badaniu potwierdzenia lub zuprzeczcnia psychologicznego rozpoznania no/ologi-cznego. Szczególnie cenne jest też to. że dzięki badaniu psychologicznemu psychiatra poznaje także zdrowe strony pacjenta.

Psycholog kliniczny powinien dysponować bogatą wiedzą teoretyczną, przynależną do różnych nurtów i orientacji, oraz ciągle wzbogacaną wiedzą empiryczną.