Bilinkiewicz7

144 Psychiatria

Badania neuroradiologiczne 145

psychicznych, formach zaburzeń i znajomości metod cksperynwmtalnych w psy. cholojjii. W irady gi polskiej metody te służą najczęściej do opisu przebiegu takich procesów. jak pamięć, uczenie się. zapominanie i różne procesy myślenia. tk» badania prostych sprawności psychomotorycznych wykorzystuje się także sprc-jaliuyczną aparaturę.

Budania neuroradiologiczne

Marek Jarema

Ta grupa badań diagnostycznych znajduje szerokie zastosowanie w praktyce psychiatrycznej. Badania te są szczególnie przydatne w diagnostyce zaborze psychicznych uwarunkowanych organicznie. chociaż i w badaniach dotyczących geoezy psychoz posługiwano się wynikami badań radiologicznych dla podpnaa koncepcji organicznego podłoża psychoz czynnościowych. Obecnie wydaje się. k wartość diagnostyczna badań neuroradiologicznych w schizofrenii lub psychozach afektywnych jest wątpliwa, a stwierdzanych zmian nie należy wiązać z ewentualnym czynnikiem etiologicznym tych psychoz, u raczej z innymi czynnikami (np wadami wrodzonymi, następstwami urazów itp.),

Zdjęcie przeglądowe czaszki. Badanie to nie może być pomijane »e wszystkich przypadkach podejrzewania organicznego tła zaburzeń psychicznych. Oczywiście należy przestrzec przed nadużywaniem badań rentgenowskich u pacjentów z typowymi czynnościowymi zaburzeniami, u których zlecanie wiek różnych badań diagnostycznych może przyczynić się do utwierdzenia pr/ckonanu o ciężkim charakterze choroby, czyli odnieść niekorzystny skutek w sensie jatrogennego oddziały wania na chorega Rutynowe zlecanie badania przeglądowego czaszki, jeśli nie jest uzasadnione względami klinicznymi, należy u/nac a niecelowe.

Wskazania do wykonania przeglądowego zdjęcia czaszki stanowią te stan. w których podejrzewamy, iż zmiany strukturalne w obrębie układu kostnego czaszki mogą mieć związek /e zgłaszanymi przez pacjenta skargami lub stwierdzanymi przez nas objawami chorobowymi. Wobec tego należy zalecać to hadak w zaburzeniach pourazowych związanych z utratą przytomności oraz w zaburzeniach świadomości towarzyszących zaburzeniom neurologicznym. Uporczywe bóle głowy, zaburzenia widzenia i równowagi należy także uznać za wskazana do tego badania.

Na zdjęciu przeglądowym czaszki poszukujemy zmian kostnych o charakterze zgrabienia (np. przerost blas/ki wewnętrznej kości czołowej) lub ścicńczenia te? Spowodowanego odwapnieniem lub zwiększeniem się ciśnienia Ńróde/as/Kow<ęc. przerwaniu ciągłości kości (po urazach), zmiany kształtu, wad budowy czaszki śp Zwracamy uwagę na stan zatok obocznych nosa oraz dokładnie oceniamy ooJ* tureckie. Można przyjąć, że uzyskane w cym badaniu dane diagnostyczne dotycz) głównie wyjaśnienia tła niektórych psychoorganicznych zaburzeń psychiczny;^fc czego typowym przykładem jest zespól Morgagniego. Stewarta ■ Morda, kiedy rozpoznanie przerostu kości czołowych utwierdza nus w ro/po/nama /espdi czołowego.

Badanie kontrastowe układu płynowego mózgu. Skoro zdjęcie przeglądowe czaszki niewiele wzbogaca naszą wiedzę o zmianach strukturalnych w obrębie mózgu, z tej prostej przyczyny, iż tkanka nerwowa nie jest na takim zdjęciu uwidoczniona, należy dążyć do zacicniownnia przestrzeni płynowych mózgu, aby uwidocznić ewentualne przemieszczenie struktur mózgowych, zmianę proporcji przestrzeni płynowych lub utrudnienie krążenia płynu mózgowo-rdzeniowego. Jako środka cieniującego można użyć powietrza bądź środków zatrzymujących promienie rentgenowskie, czyli cieniujących pozytywnie.

Kontrastowanie powietrzem układu komorowego mózgu nazywamy pneumocncefalogrnfią (PBG. odma mózgowa). Powietrze można podać drogą nakłuciu lędźwiowego lub pod potylicznego. Zacieniowaniu ulegają przestrzenie płynowe wewnętrzne mózgu (komory boczne, komora III i IV) oraz przestrzenie zewnętrzne podpajęcze. wraz ze zbiornikami płynu mózgowo-•rdzeniowego. Badanie to należy jednak uznać za inwazyjne, wiąże się ono ze znacznymi dolegliwościami (bóle głowy, nudności, wymioty), które utrzymują się przez jakiś czas po badaniu. Było ono bardzo rozpowszechnione w latach sześćdziesiątych, kiedy to poszukiwano dowodów na organiczne tło wielu zaburzeń psychicznych. Obecnie badania pncumoenccfalograficznc mają marginalne znaczenie, gdyż zastąpiono je tomografią komputerową mózgu, która jest badaniem nieinwazyjnym, n dosturcza natomiast wielu danych dotyczących stanu tkanki mózgowej, na czym m.in. polega jej przewaga nad pneumoencefalografią.

Wentrykulografia, czyli podawanie środka cieniującego pozytywnego do układu komorowego mózgu, mu zastosowanie głównie w neurochirurgii jako ubieg inwazyjny i wymagający interwencji zespołu chirurgicznego. Z punktu widzenia diagnosty ki klinicznej nie jest to badanie, które lekarz psychiatra zaleca często: pozostaje ono w gestii neurochirurgów.

Badanie kontrastowe układu naczyniowego mózgu. Angiografia (kontrastowanie tętnic mózgowych) lub wenografia (uwidacznianie żył) również znacznie częściej dotyczy neurologii i neurochirurgii niż psychiatrii. Lekarz psychiatra może się z tym badaniem zetknąć wówczas, gdy zostanie poproszony na konsultację na oddział neurologiczny w celu wyjaśnienia zaburzeń psychicznych u pacjentów po urazach czaszkowo-mózgowyell (np. z krwiakiem podtwaidów-kowym). w zespołach niedokrwienia mózgu, napadach utraty przytomności, bólach głowy naczyniopochodnych itp.

Badania naczyniowe uwidaczniają przebieg i pozycję naczyń mózgowych, które ulegają zmianie w proccsuch wypierających mózgu, krwiakach i ropniach wcwnąlrzczuszkowych. zmianach zatorowych i zakrzepowych naczyń, naczyniu-kuch itp. Badania te wymagają od badającego znacznej sprawności manualnej, nic należy więc sądzić, że lekarz psychiatra będzie się tym badaniem posługiwał w twojej codziennej praktyce.

Badunln izotopowe. Scyntygrafia mózgu to badanie polegające na wykorzystaniu wychwytywaniu znacznika przez tkankę mózgową i następnie uzyskaniu obrazu rozmieszczeniu tego znacznika w mózgu. Znacznikiem takim bywa najczęściej izotop technetu — **"Tc. a technika badawcza jest podobna do powszechnie znanych badań izotopowych gruczołu tarczowego.

Scyntygrafia mózgu jest badaniem mało dokładnym, gdyż dostarcza danych dotyczących całego obszaru mózgowia. Jest więc badaniem o małej selektywności stwierdzanych zmian, ponieważ dzięki niej można stwierdzić anomalie co