CCF20110225004

22

nić sztuki, czasami nawet wbrew artystom, jako miejsca poważnej rozmowy.

Granice nie są naturalne, ale istnieją; ktoś je wyznacza, ktoś ich strzeże, ktoś mówi „no pasaran". Przywołana tu jako motto uwaga Derridy, wtrącona i wzięta w nawias, pada w zdaniu: „Po obydwu stronach historycznej, politycznej i lingwistycznej granicy (granica nigdy nie jest naturalna)..."¹¹ Granica nie jest naturalna, jest wyznaczana po to, by oddzielać - swoich od obcych, chcianych od niechcianych, tych, którzy potrafią poprawnie wymówić słowo „szibbolet", od tych, którzy tego nie potrafią, żeby raz jeszcze sięgnąć do Derridy. A kto ją wyznacza? Historia? Polityka? Język? Sami ją wyznaczamy, i sztuka nam o tym przypomina.

i

I

¹¹J. Derrida, Szibbolet. Dla Paula Celana, prze!. A. Dziadek, Bytom 2000, s. 34. Grzegorz Dziamski

mmm

Wioletty Kazimierska-Jerzyk

SZTUKA PRZESTRZENI TOTALNEJ W UJĘCUJ KEITUA HARINGA

Problemy relacji sztćki i sfery {Publicznej, choć niebędące w gruncie rzeczy niczym nowym, są ostatnio szczególnie szeroko dyskutowane i popularne Wpraktyce artystycznej. Jednym z zagadnień, jakie rysuje się tutaj banflzo polemicznie, są próby definiowania tzw. sztuki publicznej. Artyści i wtórujący im krytycy najchętniej odwołują się do wiedzy socjologicznej¹, często mają przy tyrrrna celu radykalne interwencje w przestrzeni publicznej, graniczące wręcz z awangardowymi utopiami pr/ebudowy społeczeństwa lub przynajmniej pewnych sfer ludzkiej aktywności. Bywa nawet, że swe dzialaniatjkreślają jako „tur-bosocjolo/ię", implikując wkręcanie się i przekształcacie poddawanej

1

Zvża/ki praktyki artystycznej i socjologii mają oczywiście długą tradyW i wielorakie uzasadnienie. Warte uwagi w tym kontekście jest pojęcie sztuki socjologicznej,\tóre ma swą klasy/zną wersję w postaci Stowarzyszenia Sztuki Socjologicznej założonego w W74 r. przez Hcr/e'a Fischera. Podstawowe jego założenia to: socjologiczna praxis (dialektyka soriologicz-nejytcorii i praktyki wyrażająca się poprzez interwencje w różne środowiska nacelołyane na ddmistyfikację idealistycznych i ideologicznych postaw wobec sztuki i innych wartości kulturowych), działania nauczające, socjokry tyczne, prowokująco-zakłócające, por. G. Dziamski, ztuka socjologiczna, czyli krytyczna samoświadomość sztuki, w: idem, Awangarda po awangardzie. Od ncoawangardy do postmodernizmu, Poznań 1995, s. 15-44.