IMG40 (4)

AJGI ALEJA 16

AJGI ALEJA 16

oszołomiony przekleństwami — Ariadny, którą porzuci/ na wyspie Nhfcaoc. Tercusz a pomniał zmienić żagle. Ajfeus. ny-patrując powrotu syna i wybrzeża, dostrzegł czarne żagle i rzucił się w morze, które odtąd •09 jego imię (Morze Egejskie), an

Apd §M I % 28. ■ 15.5 a; TłK. m ląc 4H. Ha Ttm. 3; 13: Paus. I S.3i4. J4.4,Str tYp .»«2,SdioŁ ■ Ar Z« SI; II23.N>» Fał 26;0* Mr VU4CC a.: - ftna

AJGIALEJA (AiyfiAna) - czwarta córka Adrastosa (— tab. IX która poślubiła Diomedesa. króla Argos. Ale wkrótce mąż ją opuścił i wyruszył przeciw Tebotn. a następnie przed w Troi, Długi czas dochowywała mu wierności. Później zaczęła go zdradzać z rozmaitymi herosami, z których ostatnim był Kometes. syn Stene-losa Niekiedy. aby wytłumaczyć jej prowadzenie się. opowiadają, że .Afrodyta zraniona przez Diomedesa w czasie jednej z walk pod Troją szukała w ten sposób okazji do zemsty, wzbudzając w Ajgiald namiętnośd. któiych ta nie była w stanie opanować. Czasem znowu przypisuje się tę zmianę zachowania oszczerstwom Naupbosa. ojca Palamedesa. którego Grecy ukamieno- I wali. Mianowicie, aby się zemścić na wodzach greckich.I^-Naupłios krążył od miasta do miasta i opowiadał żonom, że mężowie je zdradzają i że zamierzają przywieźć sobie z Troi nałożnice, które mają zająć miejsce prawowitych żon.

Gdy — Diomedes powiódł z Troi, musiał uchodzić przed zasadzka, którą mu przygotowała Ajgialeja ze swym kochankiem, i uciekł do Hesperii. tj. zachodniej części basenu Morza Śródziemnego, os IŁ V 412: Apd. Mt I S. 6; 9. 13; Eg. VI 9; SOL Al 10 S. 41.

AJGlALELS (AiytoAeócł - SIKYON

AJGIMI05 (Atyuuóę) - syn Dorosa. mitycznego przodka Dorów, ustanowił prawa dla tego ludu, jeszcze w czasie gdy mieszkał w dołime Penęjosu, w północnej części TesabL Gdy Dorów wypędzili Lapitowie pod wodzą Korooosa, Ajgimios wezwał na pomoc Heraklesa i dzięki niemu uzyskał zwycięstwa Z wdzięczności Ajgimios adoptował Heliosa, syna Heraklesa, i ofiarował mu taką samą część ziemi, jak własnym synom. Dynasowi i PamfyiosowL Hyllos. Dymas i Pamfylos są eponimami trzech fyl (szczepów) doryc-kich: Hyileńczyków, Dymanów i Pamfylenów. os Psss.a28,6;FLP.L120o:- Henkhća.

AJGLNA (Egma) (Atyiua) - córka boga-izela Asopo-sa. Ukochał ją i porwał Zeus. Ojciec szukał uwodziciela po cakg Grecji i wykrył go przy pomocy Syzyfa, który pragnął mieć własne źródło na korynckim Akropolu. W nagrodę Asopos ofiarował mu źródło Pęjrene. Ale później — Syzyf w Podziemiu musiał pokutować za tę zdradę. Zeus poraził piorunem Asoposa. który wrócił do sw ego łożyska. Od tego czasu znajduje się węgieł w łożysku rzeki Asopos. Zeus uprowadził Ajginę na wyspę Ojooae, gdzie urodziła syna — Ajałcosa(tab. 30). Wyspa w następstwie tego wydarzenia przybrała imię dziewczyny (Egma). Później Aj giną udała się do Tesalii, gdzie poślubiła Aktora. Syn ich, Menojtios, był ojcem Patroklosa. an

Ftas. D 5.1; Apd. Bd-l1 9,3; ffl 12,6: Pt /. 7,21; 0.9,104 i schoŁ;

HdL V tO. H* Fsfc. 5Ł155: Ot. Afei VI113.

AJGISTOS (Atyuróog) - syn Tyestesa i jego własnej córki. PeJopii (tab. 2). Tyestes wygnany przez swego brata — Atreusa przebywał w Sikyonie. z dala od Myken. Szukał sposobu pomsty na bracie, który zamordował mu synów, a wyrocznia orzekła, że mścicielem stanie się jego własny syn, zrodzony z córki. Zaczekał I więc na sposobność i w nocy, w Sikyonie, gdy Pclopia | składała ofiarę, w drodze powrotnej zgwałcił ją i zniknął. Lecz Pelopia broniąc się. wyrwała mu miecz. Wkrótce Atreus poślubił Pelopię nie wiedząc, kim była. A ponieważ powiwszy syna, który urodził się z jej własnego ojca. Pelopia porzuciła dziecko, Atreus rozpoczął poszukiwania i znalazł niemowlę u pasterzy, karmione kozim mlekiem (stąd jego imię od aĘ ..koza"). Atreus zabrał im dziecko i chował je jak własnego syna. Gdy Ajgistos dorósł, Atreus rozkazał mu udać się do Delf po Tyestesa i przyprowadzić go w więzach, gdyż miał zamiar zgładzić go. Inna wersja (w tragedii) podaje, że mieli to uczynić synowie Atreusa, Menelaos i Agamemnon. Ajgistos usłuchał i przywiódł-Iszy Tyestesa otrzymał rozkaz zabicia go. Lecz Ajgistos [posiadał miecz, dany mu przez matkę, miecz gwałcicie- : la. Tyestes poznawszy miecz zapytał o jego pochodzenie. Młodzieniec odparł, że otrzymał go od matki. IWtedy Tyestes ubłagał chłopca, aby przyprowadził | Pelopię. i wyznał obojgu prawdę o pochodzeniu Ajgis-tosa. Pelopia przebiła się mieczem, a Ajgistos, wyrwawszy z jej piersi skrwawione żelazo pobiegł do Atreusa, który właśnie składał na wybrzeżu ofiarę dziękczynną, sądząc, że brat już nie żyje, i zadał mu cios. Potem Ajgistos z Tyestesem panowali wspólnie w Mykenach.

Kiedy obaj Atrydzi, Agamemnon i Menalaos, byli pod Troją, Ajgistos, który został na Peloponezie, usiłował uwieść Klytajmestrę. Długo mu się to nie udawało, póki Kłytajmestra słuchała rad starego aojda, śpiewaka Demodokosa, którego Agamemnon zostawił przy niej. Lecz w końcu Ajgistos zdołał usunąć Demodokosa. Kłytajmestra przestała się opierać. Żył więc z nią do czasu powrotu Agamemnona. Rozstawił straże na wybrzeżu, aby go uprzedzono o powrocie króla. Przyjął -» Agamemnona z oznakami głębokiej radości i przyjaźni i wydał na jego cześć ucztę, w czasie której zamordował go (łub kazał to uczynić Klytajmestrze). Panował potem w Mykenach jeszcze przez lat siedem, dopóki sam nie został zabity przez Orestesa, syna Agamemnona. Ajgistos pozostawił dwoje dzieci, Aie-tesa i Erigone. an

Hy*- Fab. 87; 88; 117; 252 (wg S. c£ TGF (Naucfc) p. 127; 146; 161; 231k A. Ag 1583 ł; Od Ul 263 a.; IV 517 ł; — Oresies. Atreus.

AJGYPIOS (Aiyuinóę) - syn Anteusa i Bulis. Kochanek Timandry, wdowy, której syn, Neofron, wiedziony zazdrością podstawił pewnej nocy Ajgypio-sowi zamiast kochanki jego własną matkę. Bulis. gdy się zorientowała, jak straszny czyn popełnił jej syn, postanowiła wyłupić mu oczy. Lecz Zeus zlitował się nad całą rodziną i przemienił ich w ptaki Ajgypios i Neofron przybrali postać sępów. Timandra została przemieniona w sikorę. Bulis w nurka: ptaka, którego jedynym pożywieniem, jak twierdzi mit. są oczy ryb, węży i ptaków, an

AW.Ub.5.

AJGYPTOS (Alyunoę) - bohater, od którego wziął nazwę Egipt, syn Belosa i Anchinoe (tab. 3). Przez ojca

potomek Posejdona, przez matkę spokrewniony z rzeką Nilem. Ma brata Danaosa. Delos panując nad Afryką osadził Danaosa w Libii, Arabię zaś ofiarował Ajgyp-t oso w i. Ten jednak podbił samodzielnie krainę „Me* lampodów” (Czamonogich) i od własnego imienia nadał jej nazwę Egiptu.

Ajgyptos miał pięćdziesięciu synów z wielu żon. Brat jego, — Danaos, miał pięćdziesiąt córek ( -» Danaidy). Między braćmi wybuchł spór i wreszcie Danaos zbiegi do Argolidy. Synowie Ajgyptosa podążyli za nim, pragnąc poślubić jego córki. Danaos pozornie się zgodził, lecz w noc poślubną, na rozkaz ojca, młode żony pozabijały swych mężów. Straciwszy synów, pogrążony w rozpaczy, w strachu przed bratem Ajgyptos osiadł w Aroe i tam umarł, an

Apd. BtbL II I. 4; SchoL in IŁ I 42: Hyg. fab. 170: Paus. VII 21.6.

AJPYTOS (Auiuroę)- znanych jest kilku herosów o tym imieniu.

1.    Jeden był Arkadyj czy Idem, synem Hippotoosa i ojcem Kypselosa. Pewnego dnia, gdy chciał wedrzeć się do świątyni Posejdona w Mantinei. został oślepiony przez samego boga i umarł.

2.    Inny był prawnukiem poprzednio wymienionego. Ojcem jego był król Mesenii, Kresfontes, a matką - Me-ropę, córka Kypselosa (tab. 16). Podczas jednego z przewrotów zamordowano jego braci i ojca, Ąjpytosow i udało się uciec i schronił się u dziadka. Gdy był już dorosłym mężczyzną, powrócił i przy pomocy Arkadyj-czyków i książąt doryckich, Istmiosa i synów Aristode-mosa. pomścił ojca i braci. Zabił Polyfontesa, przywódcę buntu, który po śmierci Kresfontesa przywłaszczył sobie jego żonę, Merope. i poślubił ją siłą. Ajpytos uwolnił swoją matkę i objął panowanie w kraju ( -» Merope). Do tego stopnia słynął z siły i mądrości, że jego potomkowie, którzy dotąd nazywali się Heraklidami, przyjęli imię Ajpytidów. Jego bezpośrednim następcą na tronie był król Glaukos.

3.    Istniał wreszcie inny Ajpytos, syn Elatosa, łub, według niektórych przekazów, Arkasa (tab. 9), który rządził całą Arkadią. Na polowaniu został ukąszony przez węża i umarł. Grób jego znajdował się w pobliżu góry Kyllene. Wychowywał on jako swoją córkę Euad-ne, córkę Posejdona, którą jego opiece powierzyła Pitane. Euadne ta miała z Apollonem syna -* lam osa. os.

l.Pans.Vin5,5; 10.3. 2.Pans.I\^r3,7ł;Apd.BibLII8,5;H» Fab. 184;E.fragm.4S2. Por.teżNsc.Dain.(EHGflI377)- 3-Pans.VUI 4,4 i 7; 16,2 n.; B. II 603; Pi. 0.6.46 o.

AJSAKOS (Alccncoc) - syn Priama i Arisbe (tab. 34), otrzymał od swego dziadka Meropsa dar tłumaczenia snów. Toteż gdy Hekabe przed urodzeniem Parysa miała sen, że wydała na świat gorejącą pochodnię, która wznieciła pożar Troi, spytano Ajsakosa o sens tego tak dziwacznego snu. Odpowiedział, że dziecko, które ma się narodzić, będzie przyczyną zguby miasta, i radził, aby je zabić zaraz po urodzeniu ( — Parys -* Hekabe). Wkrótce potem umarła żona Ajsakosa, ukąszona przez węża, a on sam rzucił się do morza. Z litości Tetyda przemieniła go w ptaka, prawdopodobnie w jakiś gatunek nurka, os

Apd. BibŁ ID 12.5; Ov. W« XI763; Tjn. in Lyc. 224; Sh». in Vag. Aa. IV 2S4; V 128.

AJSON (AUx0V) - podobnie jak Amyuon i Feres, syn Kreteusa i Tym (tab. I i tab. 21). Ożeniony z Polymede, córką Autolykosa, został dzięki temu stryjecznym dziadkiem Odyseusza, ale inne przekazy dają mu za żonę Ałkimede, córkę Fylakosa (tab. 20). Jego bratem przyrodnim był Pelias, a synem Jazon. Pełias pozbawił go królestwa Jolkos, które mu w spadku przekazał Kreteus, a Jazona wysiał po złote runo. Gdy rozniosła ńę wieść, że Argonauci wyginęli, Pelias niczego się już nie obawiając chciał zabić Ajsona. Ten poprosił, aby jako akt łaski pozwolono mu wybrać rodzaj śmierci i otruł się krwią byka. Owidiusz natomiast opowiada, że Ajson ujrzał jeszcze syna i został odmłodzony dzięki zaklęciom Medei. oj

Apd. AM 19,11; 16; 27; Od. XI259; A. R.l 46; 233; O*. Her. VI105: Ma. vn 163 i 250 ł; Hy». Fab 3; 13: D. S. IV 50: Val FI. 777 o.

AJT ALID ES (AlOoAiónO - syn Hermesa i Eupole-mei, córki Myrmidona, był znakomitym łucznikiem. Brał udział w wyprawie Argonautów, którym służył jako herold. Po ojcu odziedziczył wyjątkowo dobrą pamięć, której nie utracił nawet po śmierci, w Hadesie. Zresztą nie pozostawał on ciągle wśród zmarłych, ale powracał, na krótko, między ludzi, a następnie szedł z powrotem do Podziemia, os

A.R.I54;VaLFLI437;H;g.F<2&.14;A.R.I64In.iKhoLad645;D.

L VHI 1,4; Porph. VP 45; por. Tm. CM D 722.

AJTER (Eter) (Aidfjp) - jest personifikacją wyższych rejonów niebieskich, gdzie światło jest czystsze niż w strefie bliższej ziemi. Hezjod przedstawił go jako syna Ereba i Nyks (Ciemności i Nocy) i jako brata Hemery (Światła dnia). Według innych wersji ze związku z Dniem spłodził on Ziemię, Niebo i Morze, potem takie bóstwa-personifikacje jak Smutek, Gniew, Kłamstwo itd., jak również Okeanosa, Temidę, Tartar, Briareusa. Gygesa, Steropesa (których Hezjod przedstawił jako cyklopów), Atlasa, Hyperiona, Saturna, Ops, Monetę. Dione, trzy erynie. W liście podanej u Hygina rozpoznajemy elementy zapożyczone z mitu o Uranosie. Cyceron przedstawia Ajter jako ojca Jupitera i Caelusa (to znaczy Uranosa, uosobienia Nieba) oraz dziadka Słońca, os

Ha 71124 a. Hja- Fab. pndl; Ge. Sol deor. DI 44.

AJTILLA (AWiżJuz) - córka Laomedonia. jedna z branek trojańskich, które po splądrowaniu miasta wpadły w ręce Greków. Ajtilła została przekazana towarzyszom Protesilaosa. Jednak gdy ich okręt) musiały po burzy przybić do wybrzeża Tracji, do Pallene, aby zaopatrzyć się w wodę, Ajtilła podburzyła towarzyszki niewoli uświadamiając im krzywdy, jakich doznały dotychczas, i dalsze, o wiele gorsze, które je jeszcze czekają, gdy przybędą do Grecji- Poradziła im podpalić okręty, co też uczyniły. Grecy zmuszeni do pozostania w tym kraju założyli tam miasto Skione. os

Cooan 13; Mela 112,33; Taet in Lyc. 921.

AJTNE (ETNA) (AIiyti) - nimfa sycylijska, córka Uranosa i Gai, albo-według starszych przekazów - córka Briareusa, stuięłdego giganta. Jej imieniem nazwano wulkan wznoszący się nad miastem Katania. Gdy Hefajstos i Demeter wiedli spór o prawo posiadania Sycylii (ziemi wulkanów i zboża), Ajtne pełniła rolę