kem56

Hrodmar 112

Wedle staroeddaicznej Pieśni o Hymirze —> I hor przedstawiony został olbrzymowi —> Hymirowi jako Ilróós andskoti - „przeciwnik 1 Iroda”. Przypuszcza się, że Hrod było innym imieniem potwornego wilka —> Fenrira, ale nie jest wykluczone, że tak zwał się jakiś Jótun (zob. Jótunowie), może krewniak Hymira.

HRODMAR (Hróómarr), król-wojownik, rywal —> Hjórwarda w staraniach o rękę —> Sigrlinn. Ojciec dziewczyny, król Swatała nd u (tj. Szwabii) Swafnir (Svdfnirj, odesłał zalotnika / niczym i odmowa ta spowodowała, że Hrodmar najechał i splądrował Swafaland, a samego Swafnira zabił. Obowiązek —» zemsty podjął syn Sigrlinn (więc wnuk Swafnira) -» Helgi¹, który wyprawił się przeciw llrodmarowi i pokonał go. Z kolei syn pokonanego, —> Alf-, wyzwał 1 lelgiego na pojedynek i w walce zadał mu śmiertelną ranę, a przyrodni brat umierającego, —> Hedin, poprzysiągł pomścić jego śmierć.

HROLF (Hrółfr - „Sławny Wilk"), tytułowy bohater Sagi o Hrolfie Kołku, ale znany także z. Czynów Duńczyków Saksona Gramatyka, Sagi. o Skjóldungach i Młodszej Eddy syn —» Yrsy zrodzony w jej nieświadomie kazirodczym związku / Helgim, konungiem z —> I Ileidr, najsławniejszy z. dawnych (VI w.) władców duńskich, przewyższający wszystkich „szczodrością swoją, odwagą i prostotą obejścia”. Po śmierci ojca objął władzę w Hleidr mając zaledwie osiem lat. już jako okryty sławą młodzieniec dobrowolnie przyjął nadany przez nikomu nieznanego młodzieńca, Wógga (Vqggr), mało pochlebny a odnoszący się do skromnej postury kontrastującej z wielkim rozgłosem przydomek kraki („Kołek”), czym zyskał wiekopomny szacunek (zob. imię). Był uczestnikiem wielu niezwykłych przygód (wedle jednej z wersji mitu zabił —> Frodiego), ale najbardziej utrwaliła się pamięć o nim jako „siewcy złota”.

Swemu ojczymowi, swojskiemu (szwedzkiemu) władcy —» Adilsowi, gotu jącemu się

do wojny z Alim Upplondzkim, posłał na pomoc dwunastu własnych —> berserków; którzy walnie przyczynili się do zwycięstwa Swejów/Szwedów na zamarzniętym jeziorze Wanir (Voenir; dziś We ner). Ad i Is złamał jednak zawartą wcześniej umowę płatniczą i okpił sprzymierzeńców, samego zaś Uroiła pozbawił należnych mu darów: pancerza zwanego Finnsleif (Pinnsleif - „Spadek Finna”), którego nie imała się żadna broń, hełmu Hildigoll {Hildigąltr- ^Bojowy Dzik”) i szczególnie cennego złotego pierścienia, może naramiennego, o nazwie Swiagris (Sińagriss - „Swejska/Szwedzka Świnia”; por. wieprza/dzika jako święte zwierzę —> Freya czczonego w —> Uppsali). Oszukany Hrolf potajemnie wyprawił sit, / berserczą drużyną do Uppsali, gdzie matka powitała go radośnie i ukryła na noc w jakimś pobliskim domostwie. Adils zwiedział się jednak o niepożądanych gościach i wysłał swoich ludzi z rozkazem podłożenia ognia pod schronisko przybyszów. 11roi 1 przytłumił pożar tarczą i przeskoczył płomienie dając przykład towarzyszom, a następnie wraz. z nimi pokonał skrytobójców i cisnął ich w żar. Matka dostarczyła mu wtedy róg pełen złota, a wraz z nim pierścień Swiagris. Umykając przed Adil-sem doliną płynącej w pobliżu swejskicj stolicy rzeki Fyri, 11roił pełnymi garściami rozrzucał złoto i stąd poeci zaczęli określać kruszec jako „proso” albo „siew Hroiła". Drużynnicy Adilsa jęli zachłannie zbierać bogactwo, ale sam władca, dosiadający zna-ko m i t ego w i erzchowca, nie rezygnował z pogoni. W końcu Hrolf cisnął za siebie Swiagris i Adils schylił się, by włócznią podnieść klejnot z ziemi, co uciekinier skomentował złośliwie: „Do ziemi, jak Świnia (griss), skłonił się przede mną najpotężniejszy ze Swej ów!”

I lrolf pozostawał pod opieką Odina ukrywającego się pod postacią tajemniczego męża, ale ostatniej rady nie rozpoznanego boga nie posłuchał i w konsekwencji został zdradzony, a później zabity przez męża własnej siostry-półkobiety (pot', śmierć —> Gunnara i —» Hógniego~, którZY

Hrungnir

113

nie zastosowali się do ostrzeżeń —> Gudrun). Iriną wersję tradycji o śmierci Hrolfa zawiera mit o —> Bjarkim.

W staroangielskim poemacie Beowulf Hrolf pojawia się jako Hrothulf (Ilrofmlf - „Sławny Wilk”), syn Halgi (Helgiego), praprawnuk Scylda Scefinga (zob. Skjóld¹). Przedwcześnie osierocony znalazł opiekunów w stryju Hrodgarze, duńskim konun-gu, i jego mądrej żonie Walhtheow. Po dojściu do pełnoletności został współrządcą Danii, ale zdaje się (w omawianym względzie tekst zawiera wyłącznie „wieszcze aluzje”), że swoim dobroczyńcom odpłacił czarną niewdzięcznością: zagarnął władzę w kraju i odsunął od tronu stryjecznych braci, Hrcdrika i Hrodmunda.

L. GerschcI, Un rpisode Irifonctionnel dans la saga de Hwlfr Kmki, (w pi. zb.:) Hommages d Georges Du-mml Brussels 1960.

HlRÓNN (Hrqnn „Przybój '), jedna z —> córek Ran, znana z Młodszej Eddy {Językpoezji) Snorriego Sturlusona.

HRUNGNIR (/Irungnir), najp()tężniejszy z -> Jolunów, olbrzym o kamiennej głowie i kamiennym, trójgraniastym sercu, które stało się ponoć wzorcem dla —» runy zwanej Hrungnisłijarta, tj. „serce Hrungnira” (może chodzi o runę /mrs- „olbrzym”, znaną też jako frorn - „cierń”). W walce posługiwał się kamienną tarczą i, zamiast miecza, krzemiennym toczydłem. Był też właścicielem wspaniałego rumaka —> Gullfaksiego. Kiedyś —> Odin na swoim —» Sleipnirze odwiedził go w —> Jótunheimie i sprowokował do konnej gonitwy. Rozwścieczony niemożnością dopędzenia boskiego siwka olbrzym nawet nic zauważył, że znalazł się w -» Asgardzie. Bogowie podjęli go piwem nalewanym przez —> Freyję do naczynia będącego własnością Thora i Hrungnir szybko wpadł w stan alkoholowego upojenia. Zaczął się przechwalać swoimi pijackimi możliwościami oraz grozić gospodarzom przeniesieniem —» Walhalli do Jotunhcimu, zatopieniem Asgardu, porwaniem Freyji i -> Sif, a nawet śmiercią. Bogów znudziła

wreszcie obecność gbura, więc wezwali Thora, który strzymał co prawda gniew wadząc olbrzyma bez broni, ale wyzwał go na pojedynek; podobno miał to być pierwszy pojedynek Rudobrodego.

Wieść o pobycie Hrungnira w Asgardzie i wyzwaniu Thora szybko rozeszła się wśród Jótunów, którzy postanowili pomóc pobratymcowi. Ponieważ wiedzieli, że Tliorowi nieustannie towarzyszy „giermek” —> Thjal-fi, więc zdecydowali się na przydanie towarzysza także Hrungnirowi i z gliny ulepili —» Mókkurkalfiego. Zanim doszło do walki, Thjalfi podstępnie ostrzegł olbrzyma dzierżącego przed sobą kamienną tarczę, że Thor może przybyć pod ziemią i uderzyć z dołu. Hrungnir przezornie stanął na tarczy i wtedy ujrzał pełnego wściekłości (zob. berser-kowie) przeciwnika. Podczas gdy Mokkur-kalfi niesławnie ginął z ręki Thjaziego, Thor i Hrungnir cisnęli w siebie bronią. Piorunowy młot boga, —> Mjóllnir, przełamał krzemienne toczydło i rozłupał czaszkę Jotuna (stąd pochodzi kenning określający Mjollni-ra - Hrungnisbani „zabójca Hrungnira”). Część toczydła wbiła się w ziemię dając początek wszystkim krzemiennym skałom, część zaś druga utkwiła w głowie Thora (zob. Groa). Hrungnir runął martwy, ale jego noga przygniotła szyję rannego zwycięzcy. Nogi tej nie zdołał ruszyć ani Thjalfi, ani nawet wszyscy Asowie, którzy na pole walki przybyli powiadomieni o upadku Thora, i dopiero liczący sobie zaledwie trzy dni życia Magu i (zob. Magni i Modi) zepchnął ją /. ojca.

Nie jest wykluczone, że pierwotnie powodem walki Thora z Hrungnirem było porwanie przez olbrzyma córki boga, —» Thrud. Jedynym śladem tego całkowicie zapomnianego mitu jest tylko kenning (rodzaj peryfrazy) „podściółka podeszew porywacza Thrud” (błąd iłja Pruóar pjófs) oznaczający tarczę i odwołujący się do wiedzy o tym, że Hrungnir przed pojedynkiem stanął na swoim puklerzu.

I Irungnir przypomina hetyckiego (zapożyczonego od Hurytów) kamiennego olbrzyma Ullikummiego, którego Hetyci zwali w swoim języku Kunkunuzzi, ij. „Kamiennym