PICT6478

W hndnntnch porównawczych często buduje się tzw. szeregi dynamiczne, które przedstawiaj*) zmiany w badanych zbiórowościach w kolejnych okresach, np. w okresie kilku ku. roku czy innym czasie, np. liczba uczniów w liceach Ogólnokształcących w latach 2000 2005. oraz szeregi terytorialne, które przedstawiają wielkości statystyczne rozmieszczone terytorialnie, np. liczba studentów na 10000 mieszkańców w wybranych krajach.

2. Sposoby prezentacji wyników badań 2.1. Zasady budowy tabel

Tabela jest najczęściej stosowanym narzędziem służącym do zbiorczej prezentacji zebranego materiału badawczego. Pozwala na szybką orientację w zebranym materiale badawczym, umożliwia wykrycie występujących w nim prawidłowości. obliczanie miar statystycznych, jak i obliczenie niektórych wskaźników i proporcji wielkości porównywalnych. X tych m.in. względów, ważna jest jej budowa, a w szczególności układ i struktura. Przy budowaniu tabeli, należy kierować się merytorycznymi i logicznymi przesłankami oraz przestrzegać następujących zasad:

1.    Informacje ogólne powinny poprzedzać informacje szczegółowe.

2.    Informacje opisujące przyczyny powinny poprzedzać informacje stanowiące ich skutek.

3.    Informacje opisujące zjawiska bądź zbiorowość w czasie, prezentujemy w tablicy chronologicznie.

4.    Dla zachowania komunikatywności, niezbędnym jest korzystanie z ogólnie uznawanych i stosowanych pojęć, definicji, jednostek miar, klasyfikacji, znaków umownych, i tak:

a)    „ ” kreska - dane zjawisko nic występuje;

b)    „0” zero - zjawisko występuje, ale w ilościach zbyt małych, aby je wykazać;

c)    „• ” kropka - brak lub brak wiarygodnych danych;

d)    „x” ukośny krzyżyk wypełnienie danej pozycji jest niemożliwe ze względu na układ tabeli.

Dla zachowania porównywalności danych, należy zachować stały sposób prezentacji opracowanych wyników z badań. Pod względem formalnym tabela składa się z kilku zasadniczych części, tj.: z. numeru, tytułu, części górnej, części bocznej i pola tabel.

Tytuł tabeli należy formułować w zwięzłej formie, ale dokładnie. Powinien on eksponować przedmiot badań i określać prezentowaną zbiorowość pod względem merytorycznym, czasowym i przestrzennym, np. „Absolwenci liceów w Rzeszowie, według aspiracji życiowych w latach 1970-2000”. Na pole tabeli

składają się kolumny (pionowo) ora/, wiersze (poziomo). C) tym. które właściwości badanych przedmiotów znajdują się w układzie kolumn, a które wierszy, decydują względy praktyczne. Tabela nic powinna zau icrać pustych miejsc jej pok powinno być wypełnione liczbami lub umownymi znakami. W każdej tabeli należ)* podać źródło pochodzenia informacji zawartych w tabeli, celem ich sprawdzenia (np. roczniki, materiały statystyczne, dzienniki, wyniki badań własnych, itp.). Źródłem mogą być także informacje ustne uzyskane drogą rozmowy czy wywiadu. Niekiedy zachodzi potrzeba podania pod tabelą informacji wyjaśniających, niezbędnych dla prawidłowego ich odczytania bądź zrozumienia. Poniżej zamieszczono przykład poprawnie sporządzonej tabeli.

0(i( jórna	Wick ba-	l.ic/ba wypożyczonych książek w roku
utyli -►	danych	I - 5	6-10	U 15	16-20	20-25
^---	7-9	1	5	8	12	18
Cifie boc/na	10-12	3	10	18	21	31
ubdi -—--^	13-15	8	1S	16	15	12
"itru->•	16 - 18	15	14	11	6	2

kolumna    kolumna    kolumna    kolumna

T>teł i nr lab.    Tabela 17. Ud/iat dzieci i młodzież) gmin) " czytelnictwie

2.2. Zasady graficznej prezentacji materiałów

Zawartość tabel i ich układ decydują o kierunku i możliwości przeprowadzenia wstępnej analizy. Ponieważ w tabelach, wskazuje się na istniejące zależności między zmiennymi, dlatego pod każdą tabelą powinien być zamieszczony komentarz, wyjaśniający owe zależności i opisujący najważniejsze wyniki, z myślą o zwróceniu na nic szczególnej uwagi.

Obok tabel do prezentacji wyników stosuje się niekiedy wykresy. Stanowią one alternatywną formę przedstawiania informacji wyrażonych w tabeli. Są zazwyczaj sporządzane na podstawie tabel, będąc ich wizualnym dopełnieniem. Nie mogą jednak ich zastępować. Ich stosowanie jest uzasadnione wówczas, gdy zachodzi potrzeba uwydatnienia pewnych specjalnych aspektów zagadnienia. W ykresy są bardziej plastyczne niż tabele, a poprzez zawarte w nich ry sunki i kolory są bardziej komunikatywne. Do wad wykresów, zaliczyć należy małą precy zję w przekazywaniu informacji, dużą pracochłonność i trudność w wykonaniu.

Aby wykresy spełniały swoją funkcję informacyjną, muszą odpowiadać pewnym rygorom formalno-cstetycznym. i tak: powinny być przejrzyste, estetyczne i starannie wykonane;

• nic mogą zawierać zbyt dużo informacji:

muszą być zaopatrzone w legendę wyjaśniającą szczegóły struktury;