0000021(1)

GENETYKA

snoróżową (9.29%), a 44 były bezbarwne (1 03%) Najprawdopodobniej w tych ostatnich nie był syntetyzowany barwnik. Zwraca uwagę. że najwięcej jest ziarniaków o średnim mianie cechy i im bardziej od tej średniej wartości odchylają sic fenotypy, tym mniejsza jest ich liczebność. Dotyczy to zarówno zmniejszania natężenia barwy j.tk i zwiększania.

GENETYKA

	Rj R. R,	t, r, r.
p	R. R Rt	r. r. r.
	ciemnopurpurowe	bezbarwne
	ciemnoróżowe
F|	^ri ^r.« ^ri

ciemnorozowe

R, R, R,

0R 1R 2 R 3R 4 R SR 6 R

bezbarwne

jasnoróżowe

różowe

ciemnoróżowe jasnopurpurowe purpurowe ciem nopurpu rowe

^r, ^RJ^R<

^ri^rj^r.i

R, R. R, R. R.r, K_/ r_. K, r. R_J R, r_f r. R _f r₍ R , r, R, ty r _t r, r

^rl^r2*l

^r, V<

R,^r,r,

6 X, X. T *!r	-i 1-Ś X. K. X. i X k. X, rr. r ; rrr^1		•; s ! X’. K. *. r t r ■ •	4 K, X X f. r. T,	4 X, K. X t X T.	4 iii *» ^r.- r-	* iii ^r. ^r.'
5 fflfc	4 X. X . r, r.r.r	4 ' 4 ^1 : *'» i X*:		3 LLv r, r. T,	3 Ł* t*. r. 7 r,	3 * X i; r. ^	2 LL'^ r, r, r.
K.'r.	4 K. *\ X r t t	^4 4 r f*V j		X X, r. Jt.	3 L. ' L. ^r> 7. r.	3 ii i: ii . ^r. ^r	2 L i: it » r_. r, ^
***		4 f, » K r* r. r	4 r. K. X r T.-r	3 r. * Kr y x,	3 r, 7. r,	3 li !L *L r. r. r.	2 iiii*JH ^r‘ '■ ^rM
4 r. r. K ter	X r. r, JT. rrr*	i r. r K r ~ r	3 r r- Kf r,r.r	2 r. X “ **• *7	2 iii ^r, ^T. ^r.	2 1j L. Li Ti tj r.	l j h h ł!
i. "V	***	3 r. t r r. s^1	X r, X. r	2 ii-i r, r *,	2 li *- Li r, X. r.	2 r. k_. K ^r: '■	i lii ^r; ^r.- 0
4 X, r. r tr.e	3 £i ' li r r 7f	3 Li '■ ^r t~r	3 X. t r ■^rr	2 iii f . r_ Ir	2 K. r r, -TTt	2 iii r t. r,	1 K r. T “ ^r» -
3 r. r. r. r. rr	2 r r. r | r r r	i r, r, f r~r	r. r. f rrr i ^1	1 r f. X t r	l iii r * r, |	1 I 0 ffr i rr:t

Ryx. 94. Wyjaśnione dziedziczenia natężenia barny ziarniaków (przyjęto determinację trzyRcnową; nad eenot\pami umieszczono cyfrę określająca tlośt kumulatywnych alleh li).

W wytwarzaniu barwy ziarniaków uczestniczą trzy geny. których efekty się „nakładają” (sumują: por. Ryc. 94 i 95). W tej sytuacji nic jest istotne, który z alleli R znajdzie się w zygocie. Ważna jest tylko ich ilość. Przykładowo — ziarniak o genotypie Rfif///, będzie miał taki sam

fenotyp (jasnoróżowy) jak ziarniak R ,r,r.r.R f,, czy też rffirJRf, itd. Jedyne bezbarwne ziarniaki to takie, które w żadnym z trzech loci nie mają „dużego R ”.

ilość osobników —►

66 (1.54%) 403(9.41%) 1001 (23.38%) 1349(31.51%) 1021 (23.84%) 398 (9.29%) 44(1.03%)

ciemnopurpurowe

purpurowe

jasnopurpurowe

ciemnoróżowe

różowe

jasnoróżowe

bezbarwne ^{2 1 3 4 5}

143

1

   Jest to dziedziczenie wielogenowe z całkowitą dominacją w obrębie trzech analizowanych loci (pokolenia rodzicielskie byty homozygotycznc).

2

Ryc 95. Rozkład zmienności cechy barwy ziarniaków u zbóz przy założeniu determinacji trzygenowej (jedna kreska -J!b4 całego FJ. Zwróć uwagę, że jest to tzw. krz\-wa rozkładu normalnego. Podobny rozkład otrzymalibyśmy analizując np. wzrost kobiet w dużej populacji.

Wnioski:

3

   W przypadku cech ilościowych, takich jak np. natężenie barwy ziarniaków zbóż. wzrost człowieka. kolor skóry, masa ciała, obwód głowy, długość kolb u kukurydzy, masa jaj u kur itd., występuje efekt „dodawania” skutków ekspresji licznych genów nieallelicznych (tutaj tylko trzech: K., R, i R,). Geny, których efekt fenotypowy sie sumuje nazywamy kumulatywnymi (polime-rycznymi).

4

   W opisywanym przypadku przyjęto, żc geny R_t, R. oraz R, nie są zc sobą sprzężone.

5

   Cechy ilościowe dają bardziej złożony rozkład fenotypów. Powstaje wrażenie pewnej „płynności” cechy — w końcu przykładowo ludzie, nic dzielą się na 6 wyraźnych typów wzrostu (150 cm. 160 cm. 170 cm. 180 cm, 190 cm. 200 cm). Jeśli doliczyć do tego wpływ warunków rozwojowych, odróżnienie naturalnych klas fenotypowych staje się praktycznie niemożliwe.

Ćwiczenie: Krzyżując zc sobą osobniki o przeciętnej wartości cechy można otrzymać potomstwo o wyraźnie większym natężeniu cechy. Nazywa to się efektem przekroczenia. Wyjaśnij to na przykładzie dziedziczenia liczby liści u tytoniu. Jakie znaczenie ma to dla plantatorów? Założenie: krzyżowano ze sobą dwie różne odmiany tytoniu, każda o 20 liściach na pędzie. Całe F, miało 20 liści, ale po samozapylcniu nastąpiło wyraźne rozszczepienie: od 14 do 26 liści na jednej łodydze. Dziedziczenie dwugcnowc.

Przykład 12: Dziedziczenie barwy kwiatów i ich kształtu u lwiej paszczy.

Znana Ci już lwia paszcza może mieć kwiaty w trzech odmianach barwnych: białej, różowej

i czerwonej. Niezależnie od barwy, kwiaty tej rośliny mogą mieć dwojaki kształt: dwubocznic

symetryczny (naturalny) oraz promienisty. Krzyżowano zc sobą dwie różne odmiany: o kwiatach