89998 IMGs34

kształcenia osób z głęboko uszkodzonym słuchem kształtowania przekonań i postaw moralnych, postaw ip stosunkiem do siebie samego wraz ze swym upośledzeniem, do innych łudzi - stanowiących z kolei główną treść procesu wy-

dwwawczegc

Mariezy wymierne jeszcze jeden czynnik o ogromnym znaczeniu dla każ-człowieka, również dla osoby z uszkodzonym słuchem. Otóż subiek-^Sjjroae poczucie niemożności samorealizacji, niższości umysłowej, niskiego stetusn społecznego, brak perspektyw rozwojowych, a więc niezaspokojenie jwfrrł ^z podstawowych potrzeb, takich jak potrzeba poznawcza, potrzeba putzebe partnerskiego kontaktu z innymi ludźmi, staje się źródłem emocjonalnych i może się przejawiać w postaci różnych reak-*j» fesaacyjnych. Zatem stworzenie osobie niesłyszącej możliwości SpgR&jrihKześnie płaszczyznę zaspokajania wymienionych potrzeb i jest > ijmlriiin o charakterze terapeutycznym, zapobiegającym emocjonalnym napięciom. Ponadto zaspokojenie wspomnianych potrzeb wzmacnia zacho-wmmm społecznic aprobowane, a więc pożądane z wychowawczego punktu witana. Tak więc proces nauczania - uczenia się, praca poznawcza ucznia pełni funkcję rewalidacyjną.

Podsumowując, przyjmujemy, że wychowanie przez naukę, przez pozna-nie pełni:

funkcję usprawniającą, gdyż w procesie poznania wychowanek

■pimu iwgjc funkcje kognitywne;

-    funkcję kom pensa cyj na. gdyż zdobywanie wiedzy, w tym także sam proces jq przyswajania, umożliwiają rozwój własnej tożsamości, poczucia MMhMo, rozwój ogólny, psychospołeczny, a także kształtowanie społecznie akceptowanych posuw społecznych;

-    funkcję korekcyjną i autokorekcyjną, gdyż wychowanie przez naukę ■» j« jedyme przyswajaniem określonych wiadomości i umiejętności, Ipin przez kształtowanie za pośrednictwem w iedzy określonych postaw: |MMi i moralno ipnłu zn< j. i ich doskonalenie, wychowanek staje się gMoy do samorozwoju, a więc uzupełniania i korygowania przyswajanej

swych zachowań społecznych i stałego doskonalenia zgodnie »akceptowanym ideałem wychowawczym.

li. Wjdwoadt przez sztukę

juko swoisty język umożliwiający, zwłaszcza HMMtpi ifechon, a spośród nieb szczególnie tym, które nie

posługują się językiem dźwiękowym, przekazywanie za jej pośrednictwem swych stanów emocjonalnych, a więc przekazywanie informacji np. o doznawanych oraz przeżywanych uczuciach, ich wyobrażanie, a więc aktywne tworzenie np. za pomocą pantomimy takich subiektywnie odczuwanych bądź wyobrażanych stanów rzeczy i ich „pasywną” recepcję przez „interlokutora”. Odwołując się do zmysłu wzroku i do możliwości percepcyjnych osób niesły-szących sztuka może być pomocna w rozwoju komunikacji, zwłaszcza dzięki jej technikom umożliwiającym ekspresję. Sztuka może zatem w życiu niesły-szących stanowić środek porozumiewania się i służyć jako ważna pomoc w uczeniu się także języka. Jak powiada M. Turbow - parafrazując J. Deweya — ,jest ona, być może, «uczeniem się przez widzenie» i z kolei, miejmy nadzieję, przez działanie”⁵².

Twórczość artystyczna, aktywność kulturalna spełnia także znaczącą funkcję terapeutyczną, przyczynia się do autorealizacji, wzmacnia poczucie własnej wartości, ułatwia tym sposobem odnajdywanie siebie, swego miejsca i roli w życiu społecznym⁵³.

Przez sztukę wyrażaną w twórczości artystycznej będziemy zatem rozumieli sposób poznania i wyrażania przeżywanego przez człowieka świata, otaczającej go rzeczywistości przyrodniczej i społecznej w postaci określonych wytworów (pisanych, plastycznych, muzycznych, tańca), które w inter-subiektywnym odczuciu mają znamiona wytworów artystycznych. Sposób poznania i wyrażania otaczającej rzeczywistości w działalności o znamionach twórczości artystycznej charakteryzuje się jej twórczym przetwarzaniem zarówno co do przekazywanych treści jak też formy, w jakiej się ową subiektywnie przetworzoną treść manifestuje. Znaczy to, że nie każdy utwór plastyczny, muzyczny, literacki, taniec uznamy za sztukę, a jedynie te, które jak powiada Władysław Tatarkiewicz „zdolne są zachwycać, bądź wzruszać, bądź wstrząsać”⁵⁴.

Treść i forma przetwarzanej rzeczywistości w istocie zależy od tego, jak twórca widzi i przeżywa to, co postrzega oraz w jaki sposób to przekazuje. Nie bez znaczenia jest także (choć nie zawsze jest to warunek konieczny).

⁵²    M. T u r b o w, Art as experience with language, [w:] Report of ihe Proceedings af the International Congress on Education of the Deaf, and of the forty Jirst Mcctingi the Convention of American Instructors of the Deqf Washington D.C. 1964, s. 873.

⁵³    R. P i c h a 1 s k i, Kulturalne uwarunkowania rehabilitacji społecznej. Jakość zveu$ mk> dych osób niepełnosprawnych a realizacja ich celów i aspiracji. Mazowiecka WlHijj Szkoła Humanistyczno-Pedagogiczna w Łowiczu. Łowicz 1998, s. 57.

⁵⁴    W. T atnrkiewicz, Dzieje sześciu pojęć, PWN, Warszawa 1975,1 52.