22 (267)

Media

Tabela 9.3. Cechy osobowości przypisane politykom medialnym i niemedialnym

Wymiar osobowości	Politycy medialni		Politycy niemedialni
	średnia	odchylenie standardowe	średnia	odchylenie standardowe
Ekstrawersja	3,93	0,64	2.62	0,90
Neurotyzm (pobudliwość)	2,69	1,36	2,75	1,45
Otwartość/intelekt	3,82	1.05	2.86	0,99
Ugodowość/ż yczliwość	2,85	0.76	2,85	1.07
Sumienność	3,45	1,04	3,14	0,95

Źródło: Szumska (2003).

Okazało się, że politycy uznani na medialnych są spostrzegani jako osoby ekst-rawertyczne, czyli wysoko dynamiczne, aktywne, otwarte na doświadczenia, zatem dobrze funkcjonujące intelektulanie i sumienne. Niskie odchylenie standardowe od średniej ocen ekstrawersji sugeruje, że wszyscy medialni politycy są dynamiczni. Wysokie odchylenia standardowe otwartości, sumienności, a przede wszystkim neuro-tyczności sugerują, że w zakresie tych cech osobowości najbardziej medialni politycy są różnie spostrzegani.

Politycy medialni są spostrzegani jako bardziej dynamiczni (ekstrawertyczni), otwarci na doświadczenia oraz bardziej sumienni niż politycy uznani za niemedialnych. Różnią się więc raczej cechami sprawnościowymi niż interpersonalnymi i moralnymi (Kinder, Sears 1985: Miller 1993). Wynik ten jest rozbieżny z wcześniejszymi ustaleniami Reevesa i Nassa (2000). W USA osobowości medialne są spostrzegane nie tylko jako dynamiczne i dominujące, ale jednocześnie życzliwe ludziom, troskliwe, szlachetne, szczere, wielkoduszne (czyli charakteryzujące się cechami z wymiaru .ugodowość”). Nieobecność tego wymiaru w charakterystykach różniących grupy polskich polityków medialnych i niemedialnych może być efektem różnic w doborze badanych osób. W badaniach amerykańskich o opinie pytano tak zwanych zwykłych ludzi, przeciętnych odbiorców telewizji lub dzieci w wieku szkolnym i studentów; w badaniu polskim politycy byli charakteryzowani przez bardziej wyrafinowanych politycznie odbiorców: przyszłych dziennikarzy. Mogli być oni bardziej wyczuleni na kompetencje umysłowe polityków oraz ich wyrazistość związaną z ekstrawersją.

Badani przez nas obserwatorzy sceny politycznej i medialnej dostrzegają dwa typy politycznej medialności. Typ pierwszy to politycy bardzo dynamiczni, ale nie neurotyczni, poznawczo otwarci, ale także dość ugodowi i sumienni. Tak charakteryzowani byli Aleksander Kwaśniewski i Andrzej Olechowski. Drugi rodzaj medialnego polityka można określić jako typ awanturnika, który nie powściąga swoich emocji, jest gwałtowny, narwany, zapalczywy, nerwowy, czyli w terminologii „wielkiej piątki'jest pobudliwy lub neurotyczny oraz dynamiczny, natomiast mało sumienny, mało ugodowy i dość slaby intelektualnie. Takie atrybuty dostrzegano u Andrzeja Leppera.

Kolejne analizy statystyczne dowiodły, że ocena otwartości intelektualnej polityków medialnych jest istotnie związana z rodzajem politycznej autoidentyfikacji osób oceniających ich medialność i osobowość. Osoby o poglądach lewicowych wyraźnie wyżej oceniły otwartość umysłu tych polityków niż osoby o poglądach „mieszanych" i prawicowych. Natomiast przy ocenach polityków niemedialnych autoidentyfikacja polityczna osób oceniających wiązała się z oceną ich ugodowości. Osoby o poglądach lewicowych oceniały ugodowość niemedialnych polityków istotnie niżej niż czyniły to osoby o poglądach prawicowych. Co więcej, tylko osoby o prawicowej autoidentyfikacji wyżej oceniały ugodowość niemedialnego niż medialnego polityka. Można powiedzieć, że

327