Tabela 2. Wybrane cechy osobowości w pracy nauczyciela
Pomocne w wykonywaniu zawodu |
Mogące utrudniać lub uniemożliw iać pracę |
aktywność i otwartość |
bierność |
tolerancja |
nietolerancja |
wy soka samoocena i równowaga |
niskie poczucie w łasnej wartości i duży' poziom lęku |
inteligencja emocjonalna, wrażliwość |
problemy z kontrolą emocji |
asertywność |
duży' poziom agresji |
realistyczna ocena siebie |
nierealistyczna ocena własnych umiejętności i możliw ości |
dojrzałość emocjonalna |
niedojrzałość i brak poczucia bezpieczeństwa |
autonomia |
zależność od innych ludzi, koncentracja na sobie, wysoka potrzeba akceptacji |
odporność |
brak odporności i umiejętności radzenia sobie z problemami, ze stresem |
zaufanie do imiych osób |
brak zaufania do innych ludzi |
kreatywność |
myślenie za pomocą schematów, stereotypów |
Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Koczoń-Żurek S., Profilaktyka syndromu wypalenia zawodowego w kształceniu przyszłych nauczycieli, http://www.cen.uni.wroc.pl/Pliki/15.pdf oraz Terelak J.F., Psychologia stresu, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 2001.
Jakie funkcje w kształceniu dzieci i młodzieży pełni nauczyciel? Krystyna Duraj-Nowakowa wyróżnia następujące funkcje w pracy nauczyciela1:
• Komunikacyjne - nauczyciel na co dzień komunikuje się z uczniami, ich rodzicami, z innymi nauczycielami i pracownikami placówki oświatowej, musi więc znać podstawowe zasady komunikacji i stosować je w praktyce, osiągając porozumienie z innymi.
• Kierownicze - to nauczyciel organizuje proces nauczania dzieciom oraz młodzieży, powinien ich inspirować i motywować do działania, zachęcać do twórczej aktywności i do innowacyjności.
• Pomocnicze - nauczyciel często uczestniczy w dodatkowych działaniach, takich jak rysowanie czy śpiew, powinien również być wyposażony w podstawowe umiejętności w tym zakresie.
• Organizacyjne - nauczyciel zadaje polecenia, koordynuje pracę uczniów, wdraża ich do samodzielnej pracy, kontroluje proces nauczania oraz ocenia postępy uczniów.
9
Duraj-Nowakowa K., Nauczyciel: kultura - osoba - zawód. Mediator 2000.