234 (45)

234 OBLICZANIE KONSTKUKCYJNE

gdy zaś dana jest amplituda zmiennej składowej indukcji dla transformatora o dużej sprawności

u_mi • io⁸

Ar

(XV.31)

Teraz rozpatrzymy sposoby obliczania liczby zwojów pierwotnego uzwojenia transformatora dla kilku najbardziej pospolitych przypadków.

1. Wejściowy, międzylampowy lub wyjściowy transformator małej mocy (nie więcej niż kilka dziesiątych wata), pracujący bez namagnesowania wstępnego,

Liczbę zwojów uzwojenia pierwotnego oblicza się według wzoru (XV.29) podstawiając jako przenikalność materiału magnetycznego jego przenikalność początkową \>~_p z tabl. XI.1. Wzór obliczeniowy ma postać

z_x = 8,92 • 10=    (XV.32)

V 1*~P Qr

Wartość \ oblicza się według wzorów (XV.10), (XV.II), (XV.21) lub (XV.22) w zależności od tego, czy chodzi o transformator rdzeniowy, czy płaszczowy oraz czy przekrój rdzenia jest jednakowy, czy niejednakowy wzdłuż drogi strumienia magnetycznego.

2. Wejściowy, międzylampo wy lub wyjściowy transformator małej mocy (do kilku dziesiątych wata), pracujący ze składową stałą strumienia magnetycznego w rdzeniu

W tym przypadku najpierw oblicza się przybliżoną liczbę zwojów uzwojenia pierwotnego według wzoru (XV.29) podstawiając do niego zamiast przybliżoną wartość zastępczej przenikalności początkowej n p* wziętą z wykresu (rys. XI. 14)    _

= 8,92 • 10^s |/-hh—    (XV.33)

I' K*P Qr

Dla wyznaczenia m»p z wykresu przedstawionego na rys. XI. 14 trzeba najpierw obliczyć wartość L\ /^, gdzie L\ — indukcyjność uzwojenia pierwotnego (w henrach), a Io — składowa stała prądu uzwojenia pierwotnego (w amperach). Wartość oblicza się według wzorów (XV.10), (XV.11), (XV.21) lub (XV.22) w zależności od typu i budowy rdzenia. Znając przybliżoną liczbę zwojów oblicza się liczbę amperozwojów namagnesowania wstępnego na centymetr długości linii pola

az₀ = **!&.    (XV.34)

*r

po czym znajduje się dokładną wartość i',_p z krzywych zależności p*p od azo dla danego rodzaju materiału magnetycznego, podanych na rys. XV.25. Jeżeli znaleziona wartość m#p nie różni się lub prawie nie różni się od wartości podstawionej do wzoru (XV.33), to liczba zwojów została

obliczona dokładnie i nie wymaga poprawek. Jeżeli natomiast wartość obrana z rys. XV.25, różni się od określonej poprzednio wartości przybliżonej, to należy obliczyć liczby zwojów ponownie, podstawiając do wzoru (XV.33) znalezioną wartość m₍/>

Długość optymalną szczeliny w procentach długości linii pola w rdzeniu 0 obiera się z wykresu przedstawionego na rys. XV.26, po czym oblicza się długość szczeliny według wzoru

(XV.35)

Jeżeli na drodze linii pola w rdzeniu znajduje się tylko jedna szczelina (rys. XIV.10), to nadaje się jej długość obliczoną ze wzoru (XV.35),

Rys. XV.25. Krzywe średnich wartości zastępczej praenikalności początkowej z uwzględnieniem optymalnej szczeliny dla najczęściei stosowanych miękkich materiałów magnetycznych

%

Rys. XV.26. Krzywe optymal-i./.h S'czelin p zy małych indukcjach z; i^nny h dla najczęściej stonowanych miękkich materiałów magnetycznych

jeżeli zaś są dwie szczeliny (rys. XIV.5, XIV. 11 a, b), to przekładki w szczelinach powinny mieć grubości dwa razy mniejsze od obliczonej wartości ó.

3. Transformator średniej lub wielkiej mocy, w którym istnieje niebezpieczeństwo, iż indukcja przekroczy wartość dopuszczalną

Dla takiego transformatora najpierw oblicza się liczbę zwojów uzwojenia pierwotnego (przyjmując do obliczenia żądaną jego indukcyjność) według wzoru (XV.32) w sposób podany w punkcie 1 lub według wzoru (XV.33) w sposób podany w punkcie 2 w zależności od tego, czy rdzeń jest namagnesowany wstępnie, czy też nie.

Potem oblicza się najmniejszą niezbędną liczbę zwojów według największej dopuszczalnej indukcji P„, w rdzeniu przy dolnej częstotliwości granicznej. Orientacyjne wartości indukcji maksymalnej podano w rnz-