241 (31)

(osi pasa) układają się na powierzchni stożka. Aby to zrozumieć, wyobraźmy sobie lustro, położone ukośnie względem padającego światła i obracane dookoła prostej leżącej w jego płaszczyźnie. Promień świetlny odbity od jego powierzchni będzie opisywał pobocznicę stożka. Przecięcie tej pobocznicy z błoną fotograficzną F (rys. 4.14) daje w ogólnym przypadku w metodzie promieni przechodzących elipsę lub parabolę, a w metodzie promieni zwrotnych hiperbolę.

Metody Lauego są stosowane do określenia orientacji i symetrii kryształu.

4,13. Metody Lauego: a) metoda promieni przechodzących, b) metoda promieni zwrotnych. Na obydwóch rysunkach A oznacza kolimator, K - kryształ umocowany na uchwycie oznaczonym literą B_}

F — błonę fotograficzną

4.14. Rozkład na lauegramie plam interferencyjnych: a) na elipsach w metodzie promieni przechodzących, b) na hiperbolach w metodzie promieni zwrotnych

4.3.1.1. Metoda promieni przechodzących

Z dyfraktogramu Lauego łatwo można obliczyć wartości kątów 0 dla każdej plamki dyfrakcyjnej na podstawie pomiarów wykonanych na filmie (rys. 4.15). Wiązka promieni S pada na płaszczyznę sieciową (hkl) kryształu pod kątem 0. Jeśli przez d oznaczymy odległość filmu od kryształu, a przez r odległość plamki dyfrakcyjnej XJ od środka zdjęcia O, czyli od śladu wiązki pierwotnej nieugiętej, to tg 20=rjd.

Kryształ ustawiamy często w ten sposób, że oś krystalograficzna Z jest zgodna z kierunkiem wiązki padającej. W tym przypadku, kąt między kierunkiem wiązki padającej a normalną N płaszczyzny sieciowej (Ak/), czyli kąt 90°-0, jest równy odległości biegunowej p dla tej płaszczyzny sieciowej. Odległości azymufałne <p refleksów na zdjęciu są przy

240