244wb

Wokół BAROKU

U 244

* 249. Szafa gdańska

Do najpiękniejszych dzieł tego rodzaju należy wizerunek Stanisława Tęczyńskiego (znajdujący się na Wawelu).

Ciekawa jest twórczość Daniela Schultza z Gdańska, malarza i grafika, ulegającego wpływom Rembrandta. Rozwinął on polski portret sarmacki, wykonywał też dzieła o tematyce religijnej i historycznej. Na wymienienie zasługują jego portrety Jana Kazimierza.

Portrecistą Władysława IV był Bartłomiej Strobel, Jana III - Jan Tretko. W ogóle w malarstwie wyróżniają się artyści polscy, choć nie osiągają poziomu równego architekturze.

Wybitnym malarzem był Jerzy Eleuter Szymono-wicz-Siemiginowski, ozdabiający Wilanów (Cztery pory roku), pracujący także w Krakowie - obraz Św. Anna (w kościele św. Anny).

Pod koniec XVII wieku rozwija się bujnie freskowe malarstwo iluzjonistyczne - zarówno w architekturze świeckiej, jak i sakralnej. Wybitnym jego przedstawicielem był Michał Anioł Palloni. W rzeźbie dalszej ewolucji uległ typ nagrobka. Pod wpływem sztuki rzymskiej rozpowszechnia się nagrobek przyścienny o bogatym obramowaniu, z ustawionym w niszy popiersiem zmarłego. Materiałem jest zazwyczaj czarny marmur (lub czarny i biały), popiersia bywają z brązu. W obramowaniu umieszczane są często postacie alegoryczne (pomnik biskupa Andrzeja Trzebickie-go w kościele św. Piotra w Krakowie).

W sztuce dekoratorskiej króluje stiuk. Najsławniejszymi mistrzami tego rodzaju rzeźby (zarówno o charakterze reliefu, jak i rzeźby pełnej) byli Andrzej Schltiter - dekorator pałacu Krasińskich, Wilanowa oraz Baltazar Fontana działający w Krakowie - reprezentant baroku w wydaniu rzymskim, autor stiuków w kościołach św. Anny (il. 248) i św. Andrzeja.

U schyłku baroku rozwija się bujnie snycerka -rzeźba w drewnie, inspirująca się wcześniejszymi wzorami, zwłaszcza dziełami Fontany.

CO JESZCZE WARTO WIEDZIEĆ

ZAGADNIENIA

PODSUMOWUJĄCE

1.    Scharakteryzuj wczesny barok w architekturze na ziemiach polskich.

2.    Jakie dwa zasadnicze nurty można zauważyć w architekturze dojrzałego i późnego baroku? Co je charakteryzuje?

3.    Na przykładzie fasad dowolnie wybranych barokowych kościołów polskich prześledź dzieje przemian formy artystycznej w tym stylu.

4.    Jakie zabytki sztuki barokowej znajdują się w twoim mieście? W twoim regionie? Postaraj się dowiedzieć o nich jak najwięcej. Sporządź szkice, notatki, wciągnij je do zeszytu.

5.    Które dzieła baroku w Polsce uważasz za najwybitniejsze osiągnięcia tego stylu? Dlaczego?