24 (705)

24 Elżbieta Kawecka- Wyrzykowska

b) dopłaty bezpośrednie do dochodów rolniczych, stosowane od reformy MacSharry’ego z początku lat dziewięćdziesiątych.

Obok nich istotną rolę odgrywają wspomniane już wydatki na rozwój obszarów wiejskich i poprawę konkurencyjności gospodarki rolno-żywnościowej.

Do końca 2006 r. wydatki w ramach WPR finansowane były głównie z obu sekcji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOGR). Od 2007 r. działania na wsparcie rynkowe (np. skup po cenach interwencyjnych) i wsparcie dochodowe (dopłaty bezpośrednie) są finansowane z Europejskiego Funduszu Gwarancji Rolnej (EFGR). Z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów' Wiejskich (EFRROW) i Europejskiego Funduszu Rybackiego (EFR) pokrywane są wydatki na poprawcę konkurencyjności produkcji rolnej, poprawę środowiska naturalnego oraz dywersyfikację działalności produkcyjnej na obszarach wiejskich, a także na zmiany strukturalne w sektorze rybackim.

Należy podkreślić istotne zmiany, jakie zaszły w strukturze wydatków na rolnictwa i rozwój obszarów wiejskich od początku funkcjonowania WPR. Do początku lat dziewięćdziesiątych przytłaczająca część środków dla rolników (nieco ponad 90%) była przeznaczana na wsparcie rynkowe, tj. podtrzymywanie cen i w ten sposób pośrednio dochodów rolniczych. Niecałe 10% było kierowane bezpośrednio na poprawę dochodów rolniczych. Jedynie niewielka część środków wspierała wówczas zmiany w strukturze produkcji rolnej. W 2007 r. proporcje te były zasadniczo inne: 67% całości środków stanowiły płatności bezpośrednie; jednocześnie ogromnie zmniejszone zostały - do ok. 11% całości wydatków nakłady na wsparcie rynkowe. Ponadto systematycznie rosły wydatki na rozw ój obszarów' w iejskich i stanowią one obecnie około 22% całości środków na rolnictwo i obszary w iejskie.

Z finansowego punktu widzenia istotne jest, że z budżetu ogólnego UE pokrywane są niemal w całości koszty wsparcia rolnictwa (instrumenty rynkowe i dopłaty bezpośrednie) w poszczególnych państwach członkowskich (jako że jest to obszar objęty wspólną polityką). Odciąża to wdęc budżety narodowe. Także część zmian w' strukturze produkcji rolnej i funkcjonowania obszarów wdejskich jest częściowo wspierana z budżetu ogólnego UE.

Od wielu lat na realizację polityki spójności (na działania strukturalne) oraz na w spieranie rolnictw a i obszarów wdejskich przeznaczane jest z budżetu UE łącznie około 70-80% wszystkich wydatków; zmieniają się natomiast proporcje tych dwóch grup działań, z korzyścią dla tych pierwszych.

Środki na obywatelstwo, wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość (ok. 1% budżetu) są przeznaczane na takie działania, jak: wsparcie kultury, międzynarodowe programy edukacyjne, ochrona zdrowia i konsumentów'.