25

4. Pominry siły mięśni subiektywne i obiektywne

Siłę mięśni ocenia się metodą Ix>veita (testowanie mięśni) lub mierzy się ją różnego rodzaju dynamometrami.

Ocena siły mięśni metodą Lovetta

Testowanie mięśni metodą Loveita jest najczęściej używane w codziennej praktyce, ponieważ nie wymaga żadnej aparatury. Jest to metoda subiektywna (dlatego używamy określenia „ocena”, a nie „pomiar” siły mięśni), umożliwiająca ocenę aktualnej siły mięśnia podczas jednorazowego jego skurczu. Nieodzownym warunkiem dla prawidłowej oceny siły mięśni testowanych metodą Lovetta jest dobre opanowanie techniki tego badania i zdobycie własnego doświadczenia.

Zasadnicze znaczenie ma tu dobór takiej pozycji wyjściowej, która stwarza warunki sprzyjające izolowanemu skurczowi badanego mięśnia. Jest to nieraz trudne, np. przy osłabieniu siły mięśnia głównego wykonującego ruch w stawie, kiedy to jego działanie przejmują mięśnie synergistycznc. Pozycje wyjściowe mają zatem głównie za zadanie eliminowanie - w miarę możności - wspomagania ruchu przez skurcz mięśni syncrgistycznych.

Staramy się unikać wielokrotnych powtórzeń testowania tego samego mięśnia, aby nie spowodować jego zmęczenia. Badany musi dokładnie znać ruch, jaki ma wykonać. Umożliwia mu to skupienie uwagi na wykonaniu tej czynności i współpracę z badającym.

Siłę badanego mięśnia oceniamy według6-stopniowej skali Iovetta w stopniach i odsetkach, a mianowicie:

0    - 0%: brak śladu skurczu mięśnia

1    - 10%: ślad skurczu mięśnia bez efektu ruchowego

2    - 25%: ruch w pełnym zakresie w odciążeniu

3    “ 50%: ruch w pełnym zakresie z pokonaniem ciężaru kończyny lub części ciała

4    - 80%: mięsień wykonuje ruch jak poprzednio pokonując niewielki opór

5    - 100%: siła mięśnia normalna.

W praktyce często rozszerzamy skalę używając znaków plus lub minus, np.: + 3, -2 itd.

Ślad skurczu mięśnia (1) możemy wyczuć opuszkami palców w mięśniach przebiegają cych powierzchownie. Można go też zobaczyć, jeżeli mięsień leży bezpośrednio pod skórą. Testując na 2 musimy stworzyć warunki umożliwiające pracę mięśnia w odciążeniu, a więc wyeliminować ciężar części ciała, którą badany mięsień porusza. Odciążenie uzyskujemy przez podtrzymanie kończyny, podwieszenie jej, ułożenie na gładkim, wytalkowanym podłożu. Ocena siły mięśnia na 3 jest najłatwiejsza i polega na obserwacji samodzielnego ruchu w pełnym zakresie z pokonaniem ciężaru danego odcinka ciała. Ocena siły mięśnia na 4 jest trudna, ponieważ mięsień oprócz ciężaru kończyny musi pokonać pewien opór. Wielkość lego oporu nie jest tu jednak ściśle wymierna i zależy od doświadczenia i umiejętności kine-zytcrapcuty. Ocena siły mięśnia na 5 może również stwarzać pewne trudności. Jest ona

znacznie łatwiejsza w przypadku zdrowej drugiej kończyny. Można wówczas porównać siłę mięśni obu kończyn.

Badanie rozpoczynamy od testu na 3. Jeżeli badany wykona samodzielnie odpowiedni ruch w pełnym zakresie, testujemy wówczas na 4 i 5. Przy niemożności wykonania takiego ruchu testujemy na 2 i 1. Dlatego też przy opisie wykonania testu mięśniowego podajemy najpierw test na 3 według skali Lovetta.

Wyniki badania siły poszczególnych mięśni metod? Lovetta zapisuje się na specjalnym normalizowanym formularzu (Mz Sz. 35 - duży format lub PDN 761-XI/58 - mały format).

Ocena siły mięśni działających na stawy kończyny dolnej

Ocena siły mięśni działających na staw biodrowy

z. r- .

Miibiodiwo-ic(rys. 59) ■    _>    ••

pp.: boczne powierzchnie trzonu XII kręgu piersiowego i I-IV kręgów lędźwiowych, wyrostki żebrowe kręgów lędźwiowych oraz dół biodrowy kości biodrowej pk.: krętarz mniejszy kości udowej 'fest

rgJPw.: siad, podudzia zwisają poza stołem, badający stabilizuje miednicę.

Jhich: samodzielne zginanie uda.

M; 5H)w. i ruch jw.

Opór: przeciwdziałamy ruchowi układając rękę na udzie tuż nad stawem kolanowym.

(2^Pw.: leżenie na boku na kd. testowanej wyprostowanej, kd. nic testowaną, odwiedzioną, podtrzymuje badający jedną ręka, a drugą stabilizuje miednicę.

Ruch: samodzielne zginanie uda przesuwającego się w czasie mchu po podłożu z równoczesnym zginaniem podudzia.

Q Pw.: leżenie tyłem, kd. testowana lekko zgięta w stawie biodrowym i kolanowym.

J Skurcz mięśnia wyczuwamy tuż pod wjęzadłem pachwifigyńyiTlu.^

Występujące w czasie zginania uda odwodzenie i skręcanie uda na zewnętrz, świadczy o włączaniu się mięśnia krawieckiego, a odwodzenie i skręcanie uda do wewnątrz o włączaniu się mięśnia naprężacza powięzi szerokiej. Jest to wyrazem zastępczości lub zaburzenia równowagi sił mięśni pomocniczych.

M. pośladkowy wielki - hi. g/iww maximm (rys. 60) •    '    • >

pp.: powierzchnia boczna kości krzyżowej, powierzchnia pośladkowa grzebienia talerza kości biodrowej, więzadło krzyżowo-guzowe pk.: guzowatość pośladkowa kości udowej

ćf3|Pw.: leżenie przodem, podudzie kd. testowanej zgięte dla wyłączenia mm. kulszowo--goleniowych. Stabilizacja miednicy.    •

Rpch: samodzielne prostowanie i przeprosi uda. i ruch: jw.

wpor: przeciwdziałamy mchowi układając rękę na tylnej powierzchni uda nad stawem kolanowym.

51