264 265 (13)

Zależność mocy oddawanej przez triodę w warunkach klasy A i sprawności od wartości współczynnika a = R._ /?„ obliczone według wzorów (6.12) i (6.15), jak również orientacyjny charakter zależności współczynnika zawartości harmonicznych stopnia od a, podane są na rysunku 6-4. Z przebiegu tych zależności wynika, że wartość R, powinna być w stopniu wzmocnienia mocy na trio-dzie, pracującej w klasie A, przyjmowana jako równa (2 ... 3) o, lub więcej, jeżeli ta ostatnia wartość dopuszczalna jest z punktu widzenia oddawanej przez stopień mocy.

Obliczanie stopnia wzmocnienia mocy rozpoczyna się od doboru lampy, nadającej się ze względu na oddawaną moc. Ponieważ część mocy jest tracona w transformatorze wyjściowym, moc P_. jaką powinna dawać lampa, znajduje się na podstawie wartości żądanej mocy w obciążeniu P₂ i sprawności transformatora wyjściowego i?,_r, korzystając przy tym z wyrażenia (6.6); wartość sprawności transformatora *i,_r dobiera się według tablicy 5.2. Następnie wybiera się triodę, zapewniającą wymaganą wartość mocy w klasie A. Jeżeli w danych katalogowych nie jest podana wartość mocy oddawanej przez triodę, wówczas dobiera się triodę o dopuszczalnej mocy strat na anodzie rzędu:

P.dop - (3,5-t-6)P_    (6-16)

Po dobraniu odpowiedniej lampy, przyjmuje się napięcie anodowe U_m, rzędu 0,7-H),8 maksymalnej wartości dopuszczalnej dla danej lampy i określa się prąd spoczynkowy, korzystając ze wzoru:

(6.17)

(0,8-i-0,9) P„j₀p

ponieważ moc tracona na anodzie w stanie spoczynku nie powinna przewyższać mocy P_tJop przy występujących uchybach w wartości parametrów lamp i wahaniach napięć zasilających.

Po oznaczeniu punktu spoczynkowego (pracy) na rodzinie charakterystyk statycznych lampy, narysowanych we współrzędnych i,    /(u*), znaj

duje się odpowiadające mu ujemne napięcie polaryzacji u, = U„. Następnie w sposób wykreślny określa się oporność wewnętrzną triody 0i w punkcie spoczynkowym i wyznacza najwygodniejszą wartość oporności obwodu anodowego lampy:

(6.18)

R.. =(2,5-M)o_a

Z kolei poprzez punkt spoczynkowy przeprowadza się prostą obciążenia, odpowiadającą wybranej wartości f?„_. Wartość amplitudy sygnału na siatce U,_m przyjmuje się równą ujemnemu napięciu polaryzacji U„ i oznacza na prostej obciążenia, krańcowe położenia punktu pracy, odpowiadające wartościom u_(młx = U„ -I- 0.5 U,_m = 0 i u,_mi_n ~ t/_w — — 0,5 U,_m — 2Ui_t. Przy tym wartości prądu anodowego dla tych punktów będą odpowiednio równe Inni i (min.

Przy prawidłowo dobranych warunkach pracy wartość prądu /min powinna być w stopniu konwencjonalnym równa w przybliżeniu 0,1+0,15 /„; przy mniejszej wartości prądu I_mm stopień wnosi duże zniekształcenia nieliniowe; przy większej wartości J_mi_n zmniejsza się moc dawana przez triodę oraz maleje jej sprawność; w celu zmiany wartości prądu I_mio wystarczy zmiana t/«> lub oporności ł?_a_.

Po uzyskaniu prawidłowej wartości prądu 7min. znajduje się wartość oddawanej przez lampy mocy, korzystając z wyrażenia:

P_ ~0,125Ul_mn}.n> = 0.125CW-JnunPR/-    (619)

Jeżeli wielkość oddawanej mocy jest wystarczająca, oznacza się na charakterystyce roboczej u_t, = U,_t + 0,5U_s-t i u,_: =* U_M — 0,5i określa się odpowiadające tym punktom wartości prądów i, i I,\ następnie na podstawie wzorów (4.27) określa się prądy /,_m, /-m. łjm< 7,m I hr i oblicza się współczynnik zawartości harmonicznych, korzystając ze wzoru (2.31), w przypadku stopnia konwencjonalnego, lub ze wzoru (6.7), w przypadku stopnia przcciwsobnego.

Jeżeli okaże się, że wartość współczynnika zawartości harmonicznych jest większa od wartości dopuszczalnej, wówczas zwiększa się oporność R«_ i powtarza obliczenie.

Wskutek kompensowania harmonicznych parzystych w stopniu prze-ciwsobnym wartość prądu /min może być przyjmowana rzędu 0,05+0,1 /«, co powoduje zwiększenie mocy otrzymywanej od lampy oraz wzrost sprawności.

Przykład 6-1. Obliczymy stopień wzmocnienia mocy na triodzie w klasie A, który oddaje do obciążenia zewnętrznego moc P₂ = 3 W przy współczynniku zawartości harmonicznych nie większym od 5“/t.

Moc, jaką powinna dawać lampa, będzie równa:

P

J*.

Vi,

3

~0fl

3,75 W

Wartość sprawności transformatora rj_lr — 0,8 dobrano w oparciu o dane z tablicy 5.3. Orientacyjna wartość mocy P,j_op wyniesie:

P.dop “ (3.5+6) P_ = (3,5+6). 3,75 = 13+22,5 W

Nadającą się do zastosowania lampą ze względu na moc strat na anodzie okazuje się trioda o żarzeniu bezpośrednim typu 6S4S, której moc strat P_s<f„_p =■ 15 W.

Zakładając, że napięcie na anodzie = 240 V, co jest tylko nieznacznie mniej od 0,7U«n»x (dla obranej lampy U«mux = 360 V). wyznaczymy prąd spoczynkowy:

0.85 P, Jop V_a,

0,85 • 15 240

53 • 10'^J A = 53 mA

Oznaczając punkt spoczynkowy na rodzinie charakterystyk statycznych triody, spostrzegamy, że odpowiada on ujemnemu napięciu polaryzacji na siatce U„ = — 42,5 V (rys. 6-5) Następnie określamy oporność wewnę-

265